وعده داده‌اند نزديك است يا دور (109).

خدا سخن بلند و علنى شما و آنچه را كه پنهان مى‌داريد مى‌داند (110).

من چه مى‌دانم شايد تاخير آن عذاب موعود به منظور آزمايش شما است و (يا) براى اين است كه تا مدتى كه مقدر شده عمر خود را به پايان بريد (111).

گفت پروردگارا! به حق داورى كن و پروردگار ما، بسيار بخشنده است و در باره آنچه شما مى‌گوييد كمك از او مى‌خواهيم كه هر كس بايد از او كمك بخواهد (112).

بيان آيات‌

در اين آيات به مضمون اول سوره برگشت شده، زيرا در آن آيات بيان مى‌فرمود كه براى بشر معبودى است واحد، و آن معبود همان كسى است كه آسمانها و زمين را خلق فرموده، و لذا بايد او را از طريق نبوت، و پذيرفتن دعوت انبيا بپرستند، و با پرستش وى آماده حساب يوم الحساب شوند.

و نبوت جز به يك دين دعوت نمى‌كند، و آن دين توحيد است، هم چنان كه موسى، و قبل از او ابراهيم، و قبل از وى نوح، و همچنين انبيا قبل از نوح، و بعد از موسى- مانند ايوب، و ادريس و غير آن دو از پيامبرانى كه اساميشان و پاره‌اى از انعامهايى كه خدا به ايشان كرده و در قرآن كريم آمده- همه به آن دعوت مى‌كردند.

پس، بشر امتى است واحده، و داراى ربى واحد، و آن خداى عز اسمه است. و دين واحد، و آن دين توحيد است كه در آن تنها خدا عبادت مى‌شود. دعوت الهى همين است و بس، و ليكن مردم اين دين واحد را قطعه قطعه كردند، و خدايانى به جاى خدا براى خود درست كردند، و اديانى غير از دين خدا تراشيدند، و به همين جهت اختلاف در ميان خود پديد آوردند، و هدف‌هايشان در دنيا و آخرت مختلف گشت.

اما در آخرت، بشرهاى صالح به زودى با شكر خدا از ايشان مواجه گشته و به هيچ ناملايمى بر نمى‌خورند و مدام در نعمت و كرامتند. و اما غير صالحان، در عذاب و عقابند.

اين وضع آنان در آخرت، و اما در دنيا كه خداى عز و جل صالحان از ايشان را وعده داده كه زمين را به ارث به ايشان دهد، و خانه عاقبت را هم خاص ايشان كند.

و طالحان و بدكاران را وعده داده كه به هلاكت رساند و نابود سازد، و سعيشان را بى‌نتيجه گذارد.