ايا كه شرطيه است مفعول تدعوا مى‌باشد.

[اشاره به اقسام نام‌ها و بيان مراد از جمله:(فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‌)]

و جمله‌(فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‌) جواب شرط مزبور است كه از باب نهادن سبب در جاى مسبب چنين آمده، و معناى آن اين است كه: هر يك از اين دو اسم را بخوانيد يكى از اسماء احسن خدا را خوانده‌ايد، براى اينكه همه اسماء حسنى از آن او است، پس اسماء كه دلالت بر مسميات دارند دو قسمند: يكى آنهايى كه دلالت مى‌كنند بر مسمياتى كه داراى حسنند، و ديگر آنهايى كه دلالت مى‌كنند بر مسمياتى كه داراى قبحند، و چون قبح در ساحت مقدس خداى تعالى راه ندارد لا جرم تنها قسم اول در آنجا يافت مى‌شود. و همان قسم هم باز دو نوع است:

يكى آن اسماء حسنايى كه حسن محضند، و آميخته با نقص و قبح نيستند، مانند غنائى كه آميخته با فقر نباشد، و حياتى كه موت همراه نداشته باشد و عزتى كه با ذلت در هم نباشد.

و ديگر آن اسماء حسنايى كه آميخته با قبح باشند، ليكن حسن آنها بر قبحشان فزونى دارد.

از اين دو قسم تنها قسم اول اسماء خداست كه عبارت است از هر اسمى كه در معنايش احسن الاسماء باشد، هم چنان كه پيشوايان دين فرموده‌اند خداى تعالى غنى است، اما نه چون اغنياء، حى است اما نه چون احياء، عزيز است، نه چون عزيزان، عليم است، نه چون علماء و همانگونه كه از اسماء، آنهايى كه حسن محضند براى خداى تعالى است، از هر كمالى هم صرف و خالص آن كه هيچ شائبه و آميختگى با خلافش ندارد، براى خداوند ثابت است.

ضمير له در جمله‌(فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‌) به ذات خدا كه از هر اسم و رسمى متعالى است برمى‌گردد، نه به دو اسم اللَّه و رحمان ، زيرا مراد از آن دو- همانطور كه گفتيم- دو اسم است، نه ذات متعالى كه همان مسمى به آن دو اسم است، زيرا معنا ندارد كه كسى بگويد: هر يك از دو اسم را بخوانيد، بارى براى آن اسم همه اسماء حسنى و يا بقيه اسماء حسنى هست پس معناى صحيح همين است كه بگوييم: هر يك از اسماء خدا را بخوانيد مانعى ندارد، چون همه آنها اسماء او هستند، چون تمامى آنها حسنايند و اسماء حسنى هم تماميش از خداست، و اين اسماء وسايل خواندن خدايند، چه خود خدا را بخوانيد، چه آن اسماء را هيچ فرقى ندارد، چون اسماء مذكور تنها اسماء اويند، و اسم آئينه و نماياننده مسمى و عنوان او است- دقت بفرمائيد.