نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 160
جمله(وَ كَذلِكَ نَجْزِي
الْمُحْسِنِينَ) هم اشاره به همين
معنا است، چون دلالت مىكند بر اينكه اين حكم و اين علم كه به يوسف داده شد موهبتى
ابتدايى نبود، بلكه به عنوان پاداش به وى داده شد، چه او از نيكوكاران بود.
و بعيد نيست
كه از جمله مذكور نيز استفاده كرد كه خداوند از اين علم و حكم به همه نيكوكاران
مىدهد، البته هر كسى به قدر نيكوكاريش، و چگونه چنين نباشد با اينكه آيه(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ
يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ نُوراً تَمْشُونَ
بِهِ)[1] و نيز آيه(أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي
النَّاسِ)[2] به اين معنا
تصريح دارد.
نكتهاى كه
باقى مانده اين است كه: علم مورد گفتگو شامل آن پيشبينىهايى كه آنها را از تاويل
احاديث خوانده بوديم مىشود، براى اينكه آيه(حُكْماً
وَ عِلْماً) واقع شده ميان آيات سابق كه مىفرمود:(وَ
لِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحادِيثِ) و بين آن آيهاى كه
كلام يوسف به رفيق زندانيش را در زندان حكايت مىكند كه گفت:(ذلِكُما
مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّي)- دقت بفرماييد.
[معناى
مراوده در جمله:(وَ راوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِها)]
(وَ راوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِها عَنْ نَفْسِهِ وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ
وَ قالَتْ هَيْتَ لَكَ قالَ مَعاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوايَ
إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ) در مفردات گفته: كلمه رود
به معناى تردد و آمد و شد كردن به آرامى است به خاطر يافتن چيزى، و كلمه
رائد هم كه به معناى طالب و جستجوگر علفزار است از همان ماده است
اراده از ماده راد، يرود كه به معناى سعى در طلب چيزى است،
انتقال يافته و به معناى خواستن شده. آن گاه مىگويد: مراوده به معناى
اينست كه كسى در اراده با تو نزاع كند يعنى تو چيزى را بخواهى و او چيز ديگرى را،
و يا تو در طلب چيزى سعى و كوشش كنى و او در طلب چيز ديگرى.
و اگر گفته
شود: راودت فلانا عن كذا هم چنان كه خداى تعالى فرموده:(هِيَ راوَدَتْنِي عَنْ نَفْسِي) و نيز فرموده:(تُراوِدُ
فَتاها عَنْ نَفْسِهِ) معنايش اين است كه فلانى
[1] شما كه ايمان داريد از خدا بترسيد و به پيغمبر وى ايمان
بياوريد تا شما را از رحمت خويش دو سهم دهد و براى شما نورى قرار دهد كه بدان راه
رويد. سوره حديد، آيه 28.
[2] آن كس كه مرده بوده و زندهاش كردهايم و براى او نورى قرار
دادهايم كه به كمك آن ميان مردم راه مىرود. سوره انعام، آيه 122.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 160