گفت: من از آن جناب از سعى ميانه صفا و مروه پرسيدم كه آيا واجب است و يا مستحبّ؟ فرمود:

واجب است، عرضه داشتم: آخر خداى تعالى مى‌فرمايد:(فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما)؟ فرمود:

اين در عمره قضاء است، چون رسول خدا ص با مشركين شرط كرده بود كه بتها را از ميانه صفا و مروه بردارند، تا وى و اصحابش سعى كنند، مردى از اصحابش هنوز سعيش تمام نشده بود كه مشركين دوباره بت‌ها را به جاى خود عودت دادند، در نتيجه اين مسئله پيش آمد كه آيا سعى آن مرد صحيح است و يا بخاطر حضور بت‌ها باطل؟ لذا اين آيه شريفه در پاسخ اين سؤال نازل شد كه اگر سعى كرده‌ايد، ميانه صفا و مروه، در حالى كه بت‌ها هم بوده‌اند، عيبى ندارد و جناحى بر شما نيست.[1] مؤلف: و از كافى هم قريب باين معنا روايت شده است.[2] و در كافى نيز از امام صادق ع روايت آورده كه در ضمن حديثى كه داستان حج رسول خدا 6 را حكايت مى‌كند، بعد از طواف پيرامون خانه كعبه و دو ركعت نماز طوافش، فرمود:(إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ)، لذا بايد از همانجا آغاز كرد كه خدا آغاز كرده، چون خداى عز و جل اول نام صفا را برده، بايد سعى ميانه صفا و مروه از همان صفا شروع شود.

آن گاه امام صادق ع فرمود: مسلمانان خيال ميكردند سعى ميانه صفا و مروه از بدعت‌هايى است كه مشركين آن را درست كرده‌اند، ولى خداى عز و جل اين آيه را نازل كرد:(إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ، فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما).[3] مؤلف: ميان اين دو روايت كه در شان نزول آيه وارد شده، منافاتى نيست كه خود خواننده هم بدان توجه دارد و اگر در اين روايت فرمود: به آنچه خدا آغاز كرده بايد آغاز كرد، منظور ملاك تشريع است، و در داستان هاجر مادر اسماعيل ع و آمد و شد هفت نوبتش ميانه صفا و مروه، گذشت كه گفتيم: همين عمل هاجر سنت شد.

و در تفسير الدر المنثور[4] است كه از عامر شعبى روايت شده كه گفت: در صفا بتى نصب شده بود، بنام (اساف)، و در مروه هم بتى بنام (نائله)، مردم دوران جاهليت وقتى پيرامون كعبه طواف مى‌كردند، مى‌آمدند بين اين دو بت سعى مى‌كردند و دست به آنها ميكشيدند.

پس همين كه رسول خدا 6 وارد مكه شد، مردم عرضه داشتند: يا رسول اللَّه، مشركين كه بين صفا و مروه سعى مى‌كنند، بخاطر اساف و نائله‌شان است نه اينكه سعى ميانه صفا و مروه خود از شعائر باشد، در پاسخ اين حرف، آيه:(إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ) نازل شد و فهماند كه خداى تعالى‌

[1]- تفسير عياشى ج 1 ص 70 حديث 133

[2]- فروع كافى ج 4 ص 435 حديث 8

[3]- فروع كافى ج 4 ص 245 حديث 4

[4]- تفسير الدر المنثور ج 1 ص 160