نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 37
و از امام باقر ع
روايت است كه فرمود: محترمترين آيه را از كتاب خدا دزديدند، و آن آيه(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) است، كه بر بنده خدا لازم است در آغاز هر كار آن
را بگويد، چه كار بزرگ، و چه كوچك، تا مبارك شود.[1]*
مؤلف: روايات از ائمه اهل بيت ع در اين معنا بسيار زياد است، كه همگى دلالت دارند
بر اينكه بسم اللَّه جزء هر سوره از سورههاى قرآن است، مگر سوره برائت، كه بسم
اللَّه ندارد، و در روايات اهل سنت و جماعت نيز رواياتى آمده كه بر اين معنا دلالت
دارند.
از آن جمله
در صحيح مسلم از انس روايت كرده كه گفت: رسول خدا 6 فرمود: در همين لحظه پيش
سورهاى بر من نازل شد، آن گاه شروع كردند بخواندن(بِسْمِ اللَّهِ
الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ)،[2] و از ابى
داود از ابن عباس روايت كرده كه گفت: (وى حديث را صحيح دانسته)، رسول خدا 6
غالبا اول و آخر سوره را نمىفهميد كجا است، تا آنكه آيه(بِسْمِ اللَّهِ
الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) نازل ميشد، (و بين دو سوره قرار ميگرفت).[3]*
مؤلف: اين معنا بطرق شيعه از امام باقر ع روايت شده.[4]
و در كافى و كتاب توحيد، و كتاب معانى، و تفسير عياشى، از امام صادق (ع) روايت شده
كه در حديثى فرمود: اللَّه، اله هر موجود، و رحمان رحم كننده بتمامى مخلوقات خود،
و رحيم رحم كننده به خصوص مؤمنين است.[5] و از امام
صادق ع روايت شده كه فرمود: رحمان اسم خاص است به صفت عام، و رحيم اسم عام است به
صفت خاص.[6]* مؤلف: از
بيانى كه ما در سابق داشتيم روشن شد كه چرا رحمان عام است، و مؤمن و كافر را شامل
ميشود، ولى رحيم خاص است، و تنها شامل حال مؤمن مىگردد، و اما اينكه در حديث بالا
فرمود رحمان اسم خاص است به صفت عام، و رحيم، اسم عام است به صفت خاص، گويا مرادش
اين باشد كه رحمان هر چند مؤمن و كافر را شامل ميشود، ولى رحمتش خاص دنيا است، و
رحيم هر چند عام است، و رحمتش هم دنيا را مىگيرد، و هم آخرت را، ولى مخصوص مؤمنين
است، و