نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 126
دخل و تصرف میکنند و هم در صورت از این جهت اساسا تاریخ ، علم نیست .
پس در مسأله " مورخ و وقایعی که در اختیار دارد " در واقع بحث
درباره این ارزش علمی تاریخ است که آیا تاریخ میتواند علم باشد یا به
دلیل بیاعتباری آن نمیتواند علم باشد .
. . . خلاصه واقعیت تاریخی هست ولی مورخ میآید در آن دخل و تصرف
میکند و آن را به اشکال مختلف عرضه میدارد .
- این که میگویید واقعیتی هست در کجا هست ؟ در کتابها هست یا در
خارج ؟
این شامل هر دو است یک مورخ هست که خودش حاضر و شاهد واقعه است ،
مثل او و آن حوادثی که مشاهده میکند و بعد آنها را نقل میکند ، مثل همان
کسی است که میرود ماهی را میخرد و بعد آن را میپزد ، دیگر طرز پختنش به
سلیقه او مربوط است ، و لذا فرق میکند ، او از آن ماهی یک نوع غذا به
وجود میآورد ، همان ماهی را شخص دیگری میبرد در خانه اش و از آن غذای
دیگری [ به وجود میآورد ] در عین حال این دو غذا ماهی است ، اینطور
نیست که این ماهی در بیاید و آن مثلا مرغ در بیاید ، ولی در عین این که
هر دو ماهی است تفاوتهایی دارند مورخ که میآید وقایع را نقل میکند ، آن
کسی که بعد از صد سال ، دویست سال میخواهد تاریخ بنویسد ، برای او ماده
تاریخی ، نقلهایی است که در کتاب آمده او نیز با همین نقلهایی که از
فیلتر آنها به آن شکل در آمده ، عینا همین عمل را انجام میدهد ، یعنی
آنچه که در متون تاریخی کتابها میبیند برای او میشود ماده خام ، و این
ماده خام را مطابق ذوق و سلیقه خود به صورت پخته در میآورد .
نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 126