يعنى در واقع توسّل به اعمال صالحه در پيشگاه خداست، همان چيزى كه مورد اتّفاق همه مسلمين است. [1]

البتّه ما بعداً خواهيم گفت كه توسّل به افراد هر چند براى جلالت مقامشان باشد نه براى اعمالشان، به اين عنوان كه آنها در پيشگاه خدا آبرومندند، عزيزند، سربلندند و يا به هر دليل كه باشد، ولى آنها را مستقل در تأثير ندانيم بلكه آنها را شفيع درگاه خدا بدانيم، اين توسّل نه كفر است، نه خلاف.

بارها در آيات قرآن مجيد به اين نوع توسّل اشاره شده است. شرك آن است كه ما چيزى را در برابر خدا مستقلّ در تأثير بدانيم. اشتباه وهّابيون آن است كه «عبادت» و «شفاعت» را در آيه شريفه‌ (ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌) [2] با هم مخلوط كرده‌اند و گمان كرده‌اند شفاعت هم شرك است، در حالى كه عبادت واسطه‌ها شرك است نه شفاعت آنها و نه توسّل به آنها. (دقّت كنيد)

توسّل در روايات اسلامى‌

علاوه بر اطلاق آيات توسّل كه هر گونه توسّل را كه مخالف اصول اعتقادى صحيح اسلامى نباشد، مجاز، بلكه مطلوب، مى‌شمرد. روايات زيادى هم كه در حدّ تواتر يا قريب به تواتر است در زمينه‌

[1]. كتاب مفاهيم يجب أن تصحّح، صفحه 116 و 117.

[2]. سوره زمر، آيه 3.