(72) وَ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ آمِنُوا بِالَّذي أُنْزِلَ عَلَى الَّذينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهارِ وَ اكْفُرُوا آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ‌

و جمعى از اهل كتاب (از يهود) گفتند: « (برويد در ظاهر) به آنچه بر مؤمنان نازل شده، در آغاز روز ايمان بياوريد؛ و در پايان روز، كافر شويد (و باز گرديد)! شايد آنها (از آئين خود) باز گردند! (و اين توطئه كافى است كه آنها را متزلزل سازد).

شأن نزول:

تلاش براى تزلزل مؤمنان‌

بعضى از مفسران پيشين نقل كرده‌اند: دوازده نفر از دانشمندان يهود خيبر و نقاط ديگر، نقشه‌اى ماهرانه براى متزلزل ساختن بعضى از مؤمنان طرح نموده و با يكديگر تبانى كردند كه: صبحگاهان خدمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله برسند و ظاهراً ايمان بياورند و مسلمان شوند، ولى در آخر روز از اين آئين برگردند و هنگامى كه از آنها سؤال شود، چرا چنين كرده‌اند بگويند:

ما صفات محمّد صلى الله عليه و آله را از نزديك مشاهده كرديم و هنگامى كه به كتب دينى خود مراجعه نموده و يا با دانشمندان دينى خود مشورت كرديم، ديديم صفات و روش او با آنچه در كتب ما است تطبيق نمى‌كند و لذا برگشتيم.

تا اين موضوع سبب شود كه: عده‌اى بگويند اينها به كتب آسمانى از ما آگاه‌ترند، لابد آنچه را مى‌گويند: راست گفته‌اند: و به اين وسيله متزلزل مى‌گردند. [1]

شأن نزول ديگرى نيز درباره آيه نقل شده اما آنچه در بالا گفته شد به معنى آيه نزديك‌تر است. [2]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 9، ص 70، و ج 17، ص 171؛ «اسباب نزول الآيات» واحدى نيشابورى، ص 71؛ «تفسير طبرى»، ج 3، ص 221، ذيل آيه مورد بحث و ديگر تفاسير.

[2] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «اسباب نزول الآيات» واحدى نيشابورى، ص 71 و 72؛ «بحر المحيط»، ذيل آيه؛ «تفسير آلوسى»، ذيل آيه و ديگر تفاسير.