شأن نزول:

مجاهدان ميدان بدر

جمعى از مفسران شيعه و اهل تسنن، شأن نزولى براى آيه فوق نقل كرده‌اند كه فشرده‌اش اين است:

«روز جنگ بدر، سه نفر از مسلمانان (على عليه السلام، حمزه، و عبيدة بن حارث بن عبدالمطلب) به ميدان نبرد آمدند، و به ترتيب «وليد بن عتبه» و «عتبة بن ربيعه» و «شيبة بن ربيعه» را از پاى در آوردند، آيه فوق نازل شد، و سرنوشت اين مبارزان را بيان كرد.

ونيز نقل كرده‌اند: «ابوذر» سوگنديادمى‌كرد: اين‌آيه درباره مردان فوق نازل شده». [1]

ولى همان گونه كه بارها گفته‌ايم وجود شأن نزول خاص، هرگز مانع عموميت مفهوم آيه نمى‌شود.

ا 60 ذلِكَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ

(آرى، مطلب) چنين است! و هر كس به همان مقدار كه به او ستم شده مجازات كند، سپس مورد تعدى قرار گيرد، خدا او را يارى خواهد كرد؛ يقيناً خداوند بخشنده وآمرزنده است!

شأن نزول:

دفاع در هر حال و در هر زمان‌

در بعضى از روايات آمده است: جمعى از مشركان «مكّه» با مسلمانان روبرو شدند در حالى كه فقط دو شب به پايان ماه «محرم» باقى مانده بود، مشركان به‌

[1] اين شأن نزول را «طبرسى» در «مجمع البيان»، ج 7، ص 77، و «فخر رازى» در «تفسير كبير»، ج 23، ص 21 و «آلوسى» در «روح المعانى» و «سيوطى» در «اسباب النزول»، و «قرطبى» در تفسير خود آورده‌اند.