كيفر آنها كه با خدا و پيامبرش به جنگ بر مىخيزند، و اقدام به فساد در روى
زمين مىكنند، (و به جان و مال و ناموس مردم حمله مىبرند،) فقط اين است كه اعدام
شوند؛ يا به دار آويخته گردند؛ يا (چهار انگشت از) دست (راست) و پاى (چپ) آنها، به
عكس يكديگر، بريده شود؛ و يا از سرزمين خود تبعيد گردند. اين رسوائى آنها در
دنياست؛ و در آخرت، مجازات عظيمى دارند.
شأن نزول:
مجازات مفسد فى الارض
در شأن نزول اين آيه، چنين نقل كردهاند كه: جمعى از مشركان خدمت پيامبر صلى
الله عليه و آله آمده مسلمان شدند، اما آب و هواى «مدينه» به آنها نساخت، رنگ آنها
زرد و بدنشان بيمار شد.
پيامبر صلى الله عليه و آله براى بهبودى آنها دستور داد به خارج «مدينه» در
نقطه خوش آب و هوائى از صحرا كه شتران زكات را در آنجا به چَرا مىبردند، بروند و
ضمن استفاده از آب و هواى آنجا از شير تازه شتران به حدّ كافى استفاده كنند، آنها
چنين كردند و بهبودى يافتند، اما به جاى تشكر از پيامبر صلى الله عليه و آله
چوپانهاى مسلمان را دست و پا بريده، چشمان آنها را از بين بردند، سپس دست به
كشتار آنها زدند، شتران زكات را غارت كرده و از اسلام بيرون رفتند.
پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داد آنها را دستگير كردند و همان كارى كه با
چوپانها انجام داده بودند، به عنوان مجازات درباره آنها انجام يافت، يعنى چشم
آنها را كور كردند، دست و پاى آنها را بريدند و كشتند تا ديگران عبرت بگيرند و
مرتكب اين اعمال ضد انسانى نشوند، آيه فوق درباره اين گونه اشخاص نازل گرديد و
قانون اسلام را در مورد آنها شرح داد. [1]
[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛
«تفسير صافى»، ج 2، ص 31؛ «نور الثقلين»، ج 1، ص 621؛ «تفسير المنار»، ج 6، ص 353؛
«تفسير قرطبى»، ج 3، ص 2145 (ج 2، ص 358، پاورقى، و ج 6، ص 148؛ «درّ المنثور»، ج
2، ص 278.
نام کتاب : شان نزول آيات قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 178