بازارى كه در ماه ذى القعده در سرزمين بدر تشكيل مى‌شد) بار ديگر رو به رو شوند.

هنگامى كه موعد مقرر فرا رسيد، پيامبر صلى الله عليه و آله مسلمانان را دعوت به حركت به محل مزبور كرد.

ولى جمعى از مسلمانان كه خاطره تلخ شكست احد را فراموش نكرده بودند، شديداً از حركت خوددارى مى‌نمودند، آيه فوق نازل شد و پيامبر صلى الله عليه و آله مسلمانان را مجدداً دعوت به حركت نمود.

در اين موقع تنها هفتاد نفر در ركاب پيغمبر صلى الله عليه و آله در محل مزبور حاضر شدند، ولى «ابوسفيان» (بر اثر وحشتى كه از رو به رو شدن با سپاه اسلام داشت) از حضور در آنجا خوددارى كرد و پيامبر صلى الله عليه و آله با همراهان سالم به «مدينه» بازگشتند. [1]

ا 88 فَما لَكُمْ فِي الْمُنافِقينَ فِئَتَيْنِ وَ اللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِما كَسَبُوا أَ تُريدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبيلًا

چرا درباره منافقين دو دسته شده‌ايد؟! در حالى كه خداوند به خاطر اعمالشان، (افكار) آنها را كاملًا وارونه كرده است. آيا شما مى‌خواهيد كسانى را كه خداوند (بر اثر اعمال زشتشان) گمراه كرده، هدايت كنيد؟! در حالى كه هر كس را خداوند گمراه كند، راهى براى او نخواهى يافت.

شأن نزول:

ساده‌نگرى و مسامحه‌كارى!

مطابق نقل جمعى از مفسران از «ابن عباس»، عده‌اى از مردم «مكّه» ظاهراً مسلمان شده بودند، ولى در واقع در صف منافقان قرار داشتند، به همين دليل حاضر به مهاجرت به «مدينه» نشدند، و عملًا هوادار و پشتيبان بت‌پرستان بودند.

اما سرانجام مجبور شدند از «مكّه» خارج شوند (و تا نزديكى «مدينه» بيايند و

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير قرطبى»، ج 5، ص 293.