شأن نزول:

اتحاد! اتحاد!

مى‌دانيم: در دوران جاهليت دو قبيله بزرگ در «مدينه» به نام «اوس» و «خزرج» وجود داشتند كه بيش از يكصد سال! جنگ و خون‌ريزى و اختلاف در ميان آن دو جريان داشت، و هر چند وقت ناگهان به جان يكديگر مى‌افتادند و خسارات جانى و مالى فراوانى به يكديگر وارد مى‌كردند.

يكى از موفقيت‌هاى بزرگ پيغمبر صلى الله عليه و آله پس از هجرت به «مدينه»، اين بود كه به وسيله اسلام صلح و صفا در ميان آن دو ايجاد كرد، و با اتحاد آنها جبهه نيرومندى در «مدينه» به وجود آمد.

اما از آنجا كه ريشه‌هاى اختلاف، فوق العاده زياد و نيرومند، و اتحاد، تازه و جوان بود، گاه بى گاه، بر اثر عواملى، اختلافات فراموش شده شعله‌ور مى‌شد، كه به زودى در پرتو تعليمات اسلام و تدبير پيامبر صلى الله عليه و آله خاموش مى‌گشت.

در آيات پيش، نمونه‌اى از بروز اختلافات را بر اثر تحريكات دشمنان دانا مشاهده كرديم، ولى اين آيات اشاره به نوع ديگرى از اين اختلافات است كه بر اثر دوستان نادان و تعصب‌هاى جاهلانه به وجود آمد.

مى‌گويند: روزى دو نفر از قبيله «اوس» و «خزرج» به نام «ثعلبة بن غنم» و «اسعد بن زراره» در برابر يكديگر قرار گرفتند، و هر كدام افتخاراتى را كه بعد از اسلام نصيب قبيله او شده بود، بر مى‌شمرد.

«ثعلبه» گفت: «خزيمة بن ثابت» (ذو الشهادتين) و «حنظله» (غسيل الملائكه) كه هر كدام از افتخارات مسلمانانند، از ما هستند، و همچنين «عاصم بن ثابت»، و «سعد بن معاذ» از ما مى‌باشند.

در برابر او «اسعد بن زراره» كه از طايفه «خزرج» بود گفت: چهار نفر از قبيله ما در راه نشر و تعليم قرآن خدمت بزرگى انجام دادند: ابى بن كعب، و معاذ بن جبل، و زيد بن ثابت، و ابو زيد، به علاوه «سعد بن عباده» رئيس و خطيب مردم «مدينه» از ما است.