شأن نزول:

مرگ در حال كفر

بعضى گفته‌اند: آيه اوّل، در مورد اهل كتاب كه قبل از بعثت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله به او ايمان آورده بودند، اما پس از مبعث به او كفر ورزيدند، نازل شده. [1]

و بعضى ديگر گفته‌اند: در مورد «حارث بن سويد» و يازده نفر از ياران او كه از اسلام برگشته بودند نازل شده، ولى «حارث» پشيمان شد، توبه كرد و چنان كه در شأن نزول آيه قبل نيز اشاره شد يازده نفر از همراهان او به حال خود باقى ماندند و باز نگشتند و در پاسخ دعوت «حارث» به او گفتند:

ما در «مكّه» مى‌مانيم و به كار خود بر ضد محمّد صلى الله عليه و آله ادامه مى‌دهيم و انتظار شكست او را داريم، اگر مقصود ما حاصل شد، چه بهتر، و در غير اين صورت راه توبه باز است و هر گاه برگرديم (او ما را مى‌پذيرد و) درباره ما همان چيزى كه درباره تو نازل شد، نازل مى‌گردد.

هنگامى كه رسول اللَّه صلى الله عليه و آله «مكّه» را فتح كرد، بعضى از آنها وارد اسلام شدند و توبه آنها پذيرفته شد و اما در مورد كسانى كه در حال كفر از دنيا رفته بودند آيه دوم نازل گرديد. [2]- [3]

ا 93 كُلُّ الطَّعامِ كانَ حِلًّا لِبَني‌ إِسْرائيلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائيلُ عَلى‌ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ‌ (94) فَمَنِ افْتَرى‌ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ‌

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 22، ص 17؛ «تفسير طبرى»، ذيل آيه؛ «تفسير كبير فخر رازى»، ذيل آيه؛ «تفسير آلوسى»، ذيل آيه.

[2] «مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 22، ص 17؛ «تفسير آلوسى»، ج 3، ص 218، ذيل آيات مورد بحث.

[3] توجه داشته باشيم توبه «حارث» و ياران او، توبه «مرتد ملّى» بوده است.