؛ بهشت با انواع مشكلات و سختىها آميخته شده، و جهنّم با انواع شهوات و
هواپرستىها». [1]
بنابراين تعجّبى نيست اگر در قيامت از داخل جهنّم عبور كنيم.
« «ثُمَّ نُنَجِّى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَّنَذَرُ
الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيّاً»؛ پس از اينكه
همه وارد جهنّم شدند آنها كه تقوا پيشه كردند را از دوزخ رهايى مىبخشيم و ظالمان
را در حالى كه از ضعف و ذلّت به زانو درآمدهاند، در آن رها مىسازيم».
نكات قابل ملاحظه:
1. سوگند به پروردگار محمّد صلى الله عليه و آله
خداوند به «رب السموات والارض» يا «رب النجوم» يا «رب الليل والنهار» و ماندن
آن قسم نخورده، بلكه به پروردگار محمّد صلى الله عليه و آله سوگند ياد كرده است، و
اين معناى بلندى دارد، يعنى سوگند به پروردگارى كه انسانى مانند محمّد صلى الله
عليه و آله را خلق كرده و او را پرورش داده و به سر حد كمال رسانده، و در نهايت وى
را به پيامبرى برگزيده است.
2. فايده جمع كردن ظالمان در اطراف جهنّم
سؤال: طبق آيات مورد بحث خداوند منكران معاد و
شياطين را دور جهنّم حاضر مىكند، سپس آنها را وارد جهنّم مىنمايد. اين كار چه
فايدهاى دارد؟ چرا آنها را مستقيماً و بودن اين تشريفات وارد جهنّم نمىكند؟
پاسخ: آنها با اين كار بيشتر عذاب مىشوند. توضيح
اينكه: اگر شخص اعدامى را (به عنوان مثال) يك ساعت قبل از اعدام به نزديك چوبه دار
بياورند، و حكم قاضى را در آنجا برايش بخوانند، و از او بخواهند كه وصاياى خود را
در پاى چوبه دار بنويسد،