خارجى تطبيق نمى‌كند؛ منتها جنبه مقدماتى جسم و ماده و ذى‌المقدمه بودن روح و معنى را نبايد فراموش كرد.

در ميان فلاسفه يونان، معلم اول «ارسطو» و پيروان او طرفدار اين مكتب بوده‌اند و تعليمات عالى اسلام بطور آشكارى اين مكتب را تقويت كرده و اصول تازه‌اى براى آن طرح نموده است. اين حقيقت در آيات متعددى از قرآن و بيانات پيشوايان بزرگ ما منعكس است و شعار اسلام در اين زمينه در آيات زير خلاصه مى‌شود:

(فَمِنَ النّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا وَمالَهُ فِي الْاخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ* وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِي الْاخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ* اولئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ) [1]

بعضى از مردم مى‌گويند: خداوندا! به ما در دنيا (نيكى) عطا كن، ولى در آخرت بهره‌اى ندارند و بعضى مى‌گويند: پروردگارا! به ما در دنيا نيكى عطا كن و در آخرت نيز نيكى مرحمت فرما! و ما را از عذاب آتش نگاه دار! آنها از كار (و دعاى) خود نصيب وبهره‌اى دارند و خداوند سريع الحساب است.

نكته‌اى كه بايد به آن در اينگونه بحثها كاملًا توجه داشت اين است كه رابطه و پيوستگى روح و جسم بقدرى به هم نزديك است كه هرگونه انحراف در يكى از آن دو، اثرش در ديگرى آشكار مى‌گردد.

علم روانكاوى امروز ثابت كرده كه قسمتى از انحرافات اخلاقى‌

[1]. سوره بقره (2) آيه 200 تا 202.