در حالى كه بعضى ديگر تربيت را عبارت از «آشكار كردن استعدادها و به فعليت رسانيدن قواى درونى به منظور نيل و هدف معين» معرفى كرده‌اند.

بعضى ديگر مانند «جان ديوئى» روانشناس معروف، تربيت را «تجديد نظر در تجربيات گذشته و تشكيل مجدد آنها به منظور اينكه اين تجربيات معنى بيشترى دهد و فرد را براى هدايت تجربيات آينده آماده سازد» دانسته‌اند [1].

به عقيده ما ممكن است تعريفهاى سه‌گانه بالا را ناظر به يك حقيقت دانست كه در واقع تعريف سوم، اصل آن حقيقت است؛ و تعريف اول، مقدمه آن؛ و تعريف دوم، نتيجه آن محسوب مى‌گردد.

ضمناً براى روشن شدن تعريف سوم اين توضيح لازم است كه اعمالى كه از انسان سر مى‌زند دو گونه است:

1- اعمال تربيتى.

2- اعمال عادى و بدون هدف و تربيت.

در قسم دوم، انسان چگونگى روابط علل و معلول را يا اصلًا نمى‌داند و يا حد و حدود آن را نمى‌شناسد مثل اينكه كسى درست نداند كه چگونه بايد كليد يك چراغ برق يا يك كارخانه را زد تا آن چراغ روشن و كارخانه شروع به كار كند و بدون اطلاع و آزمودگى قبلى انگشت روى كليد يا كليدهاى مورد نظرش مى‌گذارد، اما پس از اينكه روابط اين علت و معلول‌

[1]. على شريعتمدارى، اصول تعليم و تربيت، با تلخيص.