است و احتياج به اطّلاعات نسبتاً وسيعى از مسائل فقهى دارد، راه براى توده مردم غالباً همان مراجعه به مجتهدين و تقليد از آنهاست.

مسأله 2. حقيقت تقليد در احكام، استناد عملى به دستور مجتهد است، يعنى انجام اعمال خود را موكول به دستور مجتهد كند.

مسأله 3. مجتهدى كه از او تقليد مى‌كند بايد داراى صفات زير باشد: مرد، بالغ، عاقل، شيعه دوازده امامى، حلال‌زاده و همچنين بنابراحتياط واجب عادل و زنده باشد. [1] مسأله 4. در مسائلى كه مجتهدين اختلاف نظر دارند بايد از «اعلم» تقليد كند.

مسأله 5. «مجتهد» و «اعلم» [2] را از سه راه مى‌توان شناخت:

اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.

دوم: دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، به شرط اين‌كه دو نفر عالم ديگر برخلاف گفته آنها شهادت ندهند.

سوم: آنچنان در ميان اهل علم و محافل علمى مشهور باشد كه انسان يقين پيدا كند او اعلم است.

مسأله 6. هرگاه شناختن‌ «اعلم» بطور قطع ممكن نشود، احتياط آن است از كسى تقليد كند، كه گمان به اعلم بودن او دارد، و در صورت شك ميان چند مجتهد و عدم ترجيح آنها، از هركدام بخواهد مى‌تواند تقليد كند.

مسأله 7. براى آگاهى از فتواى مجتهد چند راه وجود دارد:

اوّل: شنيدن از خود مجتهد يا ملاحظه دستخطّ او.

دوم: ديدن در رساله‌اى كه مورد اطمينان باشد.

سوم: شنيدن از كسى كه مورد اعتماد است.

[1]. عادل كسى است كه داراى حالت خداترسى باطنى است كه او را از انجام گناه كبيره و اصرار بر گناه صغيره باز مى‌دارد ..

[2]. اعلم كسى است كه در استخراج احكام شرعى از ادلّه شرعيّه، داناتر باشد ..