« «وَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّمَاواتِ وَ الْارْضِ»؛ و از نشانه‌هاى او آفرينش آسمان و زمين است» [1].

اين‌ها همه نشان مى‌دهد كه دليل شناسايى خدا، معلومات و دانستنى‌هاى ما از اين جهان است.

تسبيح موجودات در پهنه آفرينش:

بسيار مناسب است كه در اين جا بحثى را كه قرآن در زمينه تسبيح همه موجودات جهان دارد، بازگو كنيم، تا روشن شود كه سرچشمه خداشناسى علم است يا جهل.

آياتى كه سخن از «تسبيح» و «حمد» تمامى ذرّات جهان هستى مى‌گويد گواه زنده ديگرى بر استدلال از طريق نظام كائنات براى اثبات وجود خداست. در قرآن مى‌خوانيم:

« «يُسَبّحُ للَّهِ ما فِى السَّموَاتِ وَ مَا فِى الأرْضِ»؛ آن چه در آسمانها و زمين است همواره تسبيح خدا را مى‌گويند» [2].

و در آيه ديگرى مى‌خوانيم:

« «و إنْ مِنْ شَى‌ءٍ إلّايُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لَاتَفْقَهوُنَ تَسْبيْحَهُم»؛ و هر موجودى تسبيح و حمد خدا مى‌گويد امّا شما نمى‌فهميد»! [3]

به علاوه در آياتى نيز سخن از تسبيح پرندگان، درختان، رعد و مانند آنها آمده است.

مى‌دانيم حقيقت‌ «تسبيح» منزّه و پاك دانستن از عيب و نقص و حقيقت‌ «حمد»

[1]. سوره روم، آيه 22.

[2]. سوره جمعه، آيه 1.

[3]. سوره اسراء، آيه 44.