سپس مى‌افزايد: «اى بافنده (دروغ) فرزند بافنده!» (حائك بن حائك).

«و اى منافق فرزند كافر!» (منافق بن كافر).

در اين كه منظور از «حائك» (بافنده) در اين جا چيست، شارحان نهج البلاغه سخنان بسيار گفته‌اند. بعضى آن را بر معنى ظاهر لغوى حمل كرده و گفته‌اند اشاره به شغل اشعث و پدرش بوده و اين شغل در آن زمان مخصوص قشر بسيار پايينى از اجتماع بوده كه از معارف دينى و آداب اجتماعى و تمدن، دور بوده‌اند، ولى اين معنى با آنچه در تاريخ زندگى اشعث و پدرش نقل شده، سازگار نيست، زيرا آنها ظاهرا داراى چنين شغلى نبودند.

بعضى آن را به معنى انسان متكبّر و خودخواه دانسته‌اند، چرا كه يكى از معانى «حائك» در لغت كسى است كه با تكبّر راه مى‌رود. [1] بعضى ديگر آن را اشاره به معنى كنايى آن مى‌دانند و مى‌گويند منظور از «حائك» (بافنده) كسى است كه سخنان باطلى را به هم مى‌بافد و بافنده دروغ و كذب است و اين در واقع كار اشعث و پدرش بود، و چنين كنايه‌اى نه تنها در لغت عرب كه در لغات ديگر نيز وجود دارد. و قابل توجّه اين كه در روايتى به روشنى به اين معنى اشاره شده است و آن روايت اين است كه نزد امام صادق (ع) سخن از «حائك» به ميان آمد. امام (ع) فرمود: «انّه ملعون، حائك ملعون است» سپس در تفسير آن چنين فرمود: «انّما ذلك الّذي يحوك الكذب على اللّه و على رسوله، حائك كسى است كه دروغ بر خدا و پيامبر (ص) مى‌بافد». [2] امّا اين كه امام او را منافق شمرده، از واضحات تاريخ است، چرا كه اعمالى در درون حكومت على (ع) از او سر زد كه نشان مى‌دهد او از سران نفاق بود، او

[1] «حائك» گاه از ماده «حوك» آمده كه به معنى بافندگى است و گاه از «حيك» كه به معنى راه رفتن متكبّرانه است.

[2] وسائل الشيعة، جلد 12، صفحه 101، باب 23 از ابواب ما يكتسب به، حديث 2.