است كه همان گونه كه خون در عروق انسان وجود دارد هر چند آشكار نيست ولى لحظه‌اى فرا مى‌رسد كه آشكار مى‌شود و به سادگى و آسانى از بدن بيرون مى‌ريزد، آنها نيز در باطن و درون اين جهان وجود دارند، ولى تدريجا طبق زمانبندى الهى از مرحله كمون به مرحله ظهور مى‌رسند و به وظايف خود مى‌پردازند. ويژگى آنها در اين است كه: «و يقوى بهم الإيمان‌، دين و ايمان به وسيله آنها نيرو مى‌گيرد (و در مسير خدا و آيين حق گام بر مى‌دارند و رسالتى را كه زمان و مكان بر عهده آنان گذارده است به درستى انجام مى‌دهند)».

در ميان شارحان نهج البلاغه در اين جا گفتگوهايى در باره نحوه حضور غايبان در گرفته است كه آيا حضور آنها، حضور روحانى است؟ يعنى ارواح آنها كه قبل از بدن‌ها آفريده شده‌اند در آن جا حضور دارند، يا حضور بالقوّة است؟

يعنى گويى حضور دارند هر چند ظاهرا حاضر نيستند؟

ولى ظاهر اين است كه منظور امام (ع) حضور در تقسيم حسنات و نتيجه‌ها و پاداشهاست. يعنى آنها كه دلهايشان با ماست و در حزب و گروه ما «حزب اللّه» قرار دارند، در پاداشهاى الهى با ما سهيم و شريكند و به اين ترتيب حضور معنوى در همه ميدانهاى مبارزه حقّ و باطل دارند. همانها كه در زمان خود همان وظايفى را انجام مى‌دهند كه امروز ما انجام مى‌دهيم، گر چه دست تقدير ميان ما و آنها جدايى افكنده، ولى عقايد يكى است و برنامه‌هاى عملى يكى، و به همين دليل همه در نتيجه كار يكديگر سهيم و شريكند، بلكه در حقيقت آنها وجود واحدى هستند كه هر زمان در لباسى تجلّى مى‌كنند.

همان گونه كه لشكر باطل نيز چنين‌اند! آنها كه در مسير شيطان گام بر مى‌دارند عقايدشان فاسد و اعمالشان آلوده و كارشان ظلم و ستم و بيدادگرى است و دلهايشان در اين مسير با هم است، در جرايم اعمال و كيفرها سهيم و شريكند، همان گونه كه شرح آن در ذيل خواهد آمد.