نكته‌ها

1- چرا امام (ع) صبر را ترجيح داد؟!

تاريخ به خوبى گواهى مى‌دهد كه منافقان و دشمنان اسلام براى رحلت پيامبر (ص) دقيقه‌شمارى مى‌كردند و بسيارى از آنها معتقد بودند با رحلت آن حضرت يكپارچگى مسلمانان از ميان مى‌رود و شرايط براى يك حركت ضدّ انقلابى فراهم مى‌آيد و قادر خواهند بود اسلام نوپا را در هم بشكنند، در چنين شرايطى اگر على (ع) براى گرفتن حق خويش يا به تعبير ديگر بازگرداندن مسلمانان به اسلام راستين عصر پيامبر (ص) قيام مى‌كرد با توجّه به تصميمهايى كه براى كنار زدن او از صحنه خلافت از پيش گرفته شده بود به يقين درگيرى، روى مى‌داد و صحنه جامعه اسلامى چنان آشفته مى‌شد كه راه براى منافقان و دشمنان، جهت رسيدن به نيّات سوءشان هموار مى‌گشت، گروههايى كه به نام «اهل ردّه» بعد از رحلت پيامبر (ص) بلافاصله در برابر حكومت اسلامى قيام كردند و بر اثر يكپارچگى مردم سركوب شدند، شاهد و گواه روشنى بر اين معنى است. در بعضى از تعبيرات كه در تواريخ معروف اسلام آمده، مى‌خوانيم: «لمّا توفّى رسول اللّه (ص) ارتدّت العرب و اشرايّت اليهوديّة و النّصرانيّة و نجم النّفاق و صار المسلمون كالغنم المطيرة فى اللّيلة الشّاتية، هنگامى كه پيامبر وفات يافت عرب (جاهلى) بازگشت خود را شروع كرد و يهود و نصارا سر برداشتند و منافقان آشكار گشتند و وارد صحنه شدند و مسلمانان همانند رمه بى‌چوپانى بودند كه در يك شب سرد و بارانى زمستان، در بيابان، گرفتار شده‌اند». [1] اينها همه از يك سو و از سوى ديگر قيام كردن با نداشتن يار و ياور، پيروزى را بر او مشكل مى‌كرد و شايد اگر قيام مى‌فرمود بسيارى از ناآگاهان، اين قيام را

[1] سيره ابن هشام، جلد 4، صفحه 316.