بخش دوّم‌

و النّاس في فتن انجذم فيها حبل الدّين، و تزعزعت سواري اليقين، و اختلف النّجر و تشتّت الامر و ضاق المخرج و عمي المصدر فالهدى خامل و العمى شامل عصي الرّحمن و نصر الشّيطان و خذل الايمان فانهارت دعائمه و تنكّرت معالمه و درست سبله و عفت شركه اطاعوا الشّيطان فسلكوا مسالكه و وردوا مناهله، بهم سارت اعلامه، و قام لواؤه، فى فتن داستهم باخفافها و وطئتهم باظلافها، و قامت على سنابكها، فهم فيها تائهون حائرون جاهلون مفتونون فى خير دار و شرّ جيران، نومهم سهود، و كحلهم دموع، بارض عالمها ملجم و جاهلها مكرم.

ترجمه‌

(خداوند پيامبرش را در زمانى فرستاد كه) مردم در فتنه‌ها گرفتار بودند، فتنه‌هايى كه رشته دين در آن گسسته و ستونهاى ايمان و يقين متزلزل شده بود. اصول اساسى فطرت و ارزشها دگرگون گشته و امور مردم پراكنده و متشتّت، راههاى فرار از فتنه‌ها بسته و پناهگاه و مرجع، ناپيدا بود. (در چنين محيطى) هدايت، فراموش شده و گمراهى و نابينايى، همه را فرا گرفته بود. (در چنين شرايطى) خداوند رحمان معصيت مى‌شد و شيطان يارى مى‌گرديد و ايمان، بدون يار و ياور مانده بود. اركان ايمان فرو ريخته و نشانه‌هاى آن ناشناخته مانده و طرق آن ويران و شاهراههايش ناپيدا بود. مردم پيروى شيطان مى‌كردند و در مسير خواسته‌هاى او گام بر مى‌داشتند. در آبشخور شيطان وارد شده و به وسيله آنها (مردمى كه در دام شيطان گرفتار بودند) نشانه‌هاى او آشكار و پرچم وى به اهتزاز در آمده بود. اين در حالى بود كه مردم در فتنه‌هايى گرفتار بودند كه با پاى‌