گناهى نشد و نهى خداوند از آن درخت ممنوع، نهى تحريمى نبود، بلكه تنها كار مكروهى براى آدم بود، ولى از آنجا كه مقام انبيا مخصوصا آدم كه مسجود همه فرشتگان واقع گشت آن قدر والا و عالى است كه حتّى انتظار مكروهى از آنان نمى‌رود، هنگامى كه مرتكب چنين كارى شوند از سوى خداوند شديدا مؤاخذه خواهند شد كه گفته‌اند: «حسنات الابرار سيّئات المقرّبين، كارهاى خوب نيكان به منزله گناه مقرّبان است»! به تعبير ديگر، گناه بر دو قسم است: گناه مطلق و گناه نسبى. گناه مطلق، چيزى است كه براى همه گناه است مانند دروغ و دزدى و شرب خمر، ولى گناه نسبى، آن است كه نسبت به عموم مردم گناه نيست، بلكه شايد براى بعضى، عمل مستحبى محسوب شود امّا همين عمل مباح يا مستحب، اگر از مقرّبان درگاه الهى صادر شود دور از انتظار است و واژه عصيان بر آن اطلاق مى‌شود امّا نه به معناى گناه مطلق، بلكه گناه نسبى و منظور از ترك اولى هم، همين است.

بعضى نيز گفته‌اند كه نهى آدم از درخت ممنوع، نه الهى (مولوى) نبود، بلكه نهى ارشادى بود همانند دستور طبيب كه مى‌گويد: فلان غذا را نخور كه بيمارى تو طولانى مى‌شود. بديهى است مخالفت طبيب، نه توهينى به طبيب است و نه گناه و عصيانى نسبت به فرمان او، بلكه نتيجه آن درد و رنجى است كه عايد مخالفت كننده مى‌شود.

در بعضى از آيات مربوط به جريان آدم، اشاره‌اى به اين معنى ديده مى‌شود:

«فَقُلْنا يا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَكَ وَ لِزَوْجِكَ فَلا يُخْرِجَنَّكُما مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقى‌»، به آدم‌