نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 154
«و گروهى كه پيوسته در حال قيامند و
هرگز از اين حالت جدا نمىشوند» (و صافّون [1] لا يتزايلون).
بعضى «صافّون» را در اين جا به معنى «صف كشيده براى عبادت» گرفتهاند و برخى
به معنى بال و پرها در آسمان گشوده (به قرينه تعبيرى كه در قرآن در مورد پرندگان
آمده است كه مىفرمايد: «أَ وَ لَمْ يَرَوْا
إِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صافَّاتٍ»، آيا آنها
پرندگان را در بالاى سر خود نديدند كه بالهاى خود را گشودهاند»). [2] اين احتمال نيز
وجود دارد كه منظور، ايستادن در صفوف منظّم و آماده اطاعت فرمان و انجام اوامر
بودن است.
ولى احتمال اوّل با جملههاى قبل و بعد، تناسب بيشترى دارد، در واقع همان گونه
كه عبادتهاى ما داراى سه حالت عمده است قيام و ركوع و سجود، آنها نيز هر گروهى غرق
در يكى از اين سه عبادتند.
تعبير به «صافّون» يا اشاره به صفوف منظّم ملائكه است و يا قيام منظم هر كدام. درست همان گونه
كه در خطبه همّام در باره متقين آمده است كه مىفرمايد: «شبها بر پا ايستادهاند و
پاهاى خود را در كنار هم قرار دادهاند و مشغول قرائت قرآن هستند» (امّا اللّيل
فصافّون اقدامهم تالين لاجزاء القرآن). [3] «و گروه ديگرى كه پيوسته در حال تسبيح خدا هستند و هرگز خسته
نمىشوند» (و مسبّحون لا يسأمون).
ظاهر اين جمله اين است كه آنها گروه ديگرى غير از سه گروهى كه در سجود و ركوع
و قيامند، مىباشند (هر چند بعضى از مفسّران نهج البلاغه احتمال دادهاند
[1] «صافّون» جمع «صافّ» (بر وزن
حادّ) از مادّه «صفّ» به معناى مساوات است و در اصل از «صفصف» كه به معناى زمين
صاف است، گرفته شده است.