از منابع مختلف چنين استفاده مى‌شود كه اوّلين حيله‌گران، گروه يهود بودند؛ و به تعبير دقيق‌تر، اوّلين گروهى را كه ما در اين رابطه مى‌شناسيم، بنى اسرائيل بوده است.

قرآن مجيد حيله‌گرى آنها را (بطور اجمالى و سربسته) در آيات 163 تا 166 سوره اعراف چنين بيان مى‌كند:

در اوّلين آيه، اصل ماجرا را بدين شكل بيان مى‌نمايد: «وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتِيهِمْ كَذلِكَ نَبْلُوهُمْ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ؛ و از آنها درباره (سرگذشت) شهرى كه در ساحل دريا بود، بپرس! زمانى كه آنها در روزهاى شنبه، تجاوز (و نافرمانى خدا) مى‌كردند؛ همان هنگام كه ماهيانشان، روز شنبه (كه روز تعطيل و استراحت و عبادت بود، بر سطح آب،) آشكار مى‌شدند؛ امّا در غير شنبه، به سراغ آنها نمى‌آمدند؛ اين چنين آنها را به چيزى آزمايش كرديم كه نافرمانى مى‌كردند!»

قرار شد خداوند متعال، جمعى از بنى اسرائيل را، كه در كنار دريا زندگى مى‌كردند، امتحان كند؛ اين قوم طبق احاديث وارده و تفاسير مختلف، در بندرى بنام «ايله» [1] زندگى مى‌كردند، كه ظاهرا همين «بندر ايلات» فعلى بوده است، كه در كنار درياى احمر قرار دارد.

امتحان آنها به اين شكل بود كه روز شنبه‌ [2]- كه روز تعطيلى‌

[1]. تفسير برهان، جلد 2، صفحه 42.

[2]. «سبت» در لغت بمعناى آرامش است و علّت اين كه روز شنبه را «سبت» گفته‌اند اين است كه اين روز، روز تعطيلى بنى اسرائيل، روز آرامش، آسايش و ترك كار و كسب-