در اين نبرد خونين، ممكن است به علّت قدرت و زيادى نفراتِ نيروهاى مهاجم، (ميكروبها) نيروهاى مدافع و سيّار بدن، شكست خورده و نتوانند از پيشروى آنان جلوگيرى كنند كه در اين صورت با دادن تلفات زياد عقب‌نشينى مى‌كنند! امّا گلبولهاى سفيد از اين شكست ابتدايى تسليم نشده و در كمينگاه‌ها و پايگاه‌هاى مخصوصى (غدّه‌ها) سنگربندى كرده و راه را بر دشمنان مى‌بندند و در اينجاست كه آتش جنگ شدّت مى‌يابد. البتّه از دستگاه مخصوص سازنده گلبول (طحال) نيز هر لحظه نيروهاى تازه نفسى به ميدان نبرد وارد مى‌شوند.

ولى نبايد ترسيد، زيرا در اغلب موارد اگر بدن در حالت طبيعى باشد، پيروزى گلبولهاى سفيد حتمى است و سرانجام ميكروبها را از بين مى‌برند؛ امّا اگر بدن، قدرت دفاعى خود را از دست داده باشد، ممكن است در اثر تكثير و توليد مثلِ سريع و پيشروى ميكروبها، سنگرها و پايگاه‌هاى عظيم بدن (مانند غدّه‌ها، جگر و طحال) نيز تسخير شده و ميكروبها سرتاسر كشور تن را اشغال مى‌كنند كه در اين صورت وضع بيمار وخيم و خطرناك مى‌گردد.

آثار اين نبرد در ظاهر بدن گاهى نيز به صورت دمل و چرك بروز مى‌كند. در اين حالت ابتدا اطراف دمل سفت شده و بعد كم‌كم چرك مى‌كند. علّت اين وضع همان حمله گلبولهاى سفيد است كه از تراكم آنها، حالت سفتى بوجود آمده و از اجساد كشته شدگان طرفين (ميكروب‌ها و گلبول‌هاى سفيد) چرك توليد مى‌گردد.

برآمدگى‌هاى سفت و دردناكى كه در كشاله ران و اعضاى ديگر پيدا مى‌شود، همان سنگرها و كمينگاه‌هاى گلبول‌هاى سفيد مى‌باشد كه از نظر انسان‌هاى ناآگاه يك چيز بى مصرف محسوب مى‌شود.

رشد بدن از دولت سر ميكروب‌ها!

در اينجا سؤالى پيش مى‌آيد كه اگر در پشت اين چرخهاى شگفت‌انگيز جهان‌