اگر آدمى كه هر ساعت در انتظار مرگ به سر مى‌برد، از گناهان دست برندارد، در صورتى كه به طول زندگانى اطمينان داشته باشد، سزاوارتر است كه مرتكب گناهان بزرگ شود. [به هر حال‌] در انتظار مرگ بودن، برايش بهتر است از اطمينان به بقا در دنيا. از آن گذشته، اگر انتظار مرگ براى دسته‌اى از مردم، سودمند نباشد و به لهو و لعب مشغول شوند و از آن پند نگيرند، گروهى ديگر پند گيرند و از معاصى، كناره‌گيرى كنند و رفتار صالح را ترجيح دهند و از اموال و اجناس گرانبهاى خود، در صدقه بر فقرا و مساكين مصرف كنند. از اين رو، عادلانه نيست كه اين گروه از اين فضيلت بهره‌مند نشوند چون گروهى ديگر بهره‌مند نمى‌شوند.

5/ 4 آنچه در رفتار با نادان شايسته است‌

الف: سلام گفتن به هنگام گفتگو

قرآن‌

و بندگان خداى رحمان كسانى‌اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‌دارند، و چون نادانان ايشان را طرف خطاب قرار دهند، به ملايمت پاسخ مى‌دهند.

و چون لغوى بشنوند، از آن روى برنمى‌تابند و مى‌گويند: كردارهاى ما از آنِ ما و كردارهاى شما از آنِ شماست. سلام بر شما! جوياى [مصاحبت‌] نادانان نيستيم.

حديث‌

1097. نعمان بن مقرِّن: مردى، شخصى را نزد پيامبر صلى الله عليه و آله دشنام مى‌داد و او در جواب مى‌گفت: «بر تو سلام!». پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «آگاه باشيد! فرشته‌اى در ميان شما دو نفر است كه از تو دفاع مى‌كند. هرگاه او تو را دشنام مى‌دهد و مى‌گويد: «تو چنينى، بلكه تو سزاوارترى»، و وقتى تو در پاسخ مى‌گويى: «بر