نياز عقل و فطرت به وحى‌

نكته بسيار مهم و شايان دقّت، اين است كه عقل و فطرت از تشخيص تمام مصاديق خير و شر ناتوان‌اند؛ زيرا به همه مصلحت‌ها و مفسده‌ها احاطه ندارند، كه انسان، گاه به دليل دلبستگى و احساس علاقه به چيزى، آن را «خير» مى‌پندارد، يا به دليل نداشتن رابطه يا علاقه به چيزى، آن را «شر» مى‌انگارد. به همين جهت، قرآن كريم به انسان هشدار مى‌دهد كه:

«وَ عَسى‌ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ عَسى‌ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ»؛[1]

چه بسا چيزى را خوش نمى‌داريد؛ ولى برايتان خوب است، و چه بسا چيزى را دوست داريد؛ ولى برايتان بد است.

نيز در جايى ديگر مى‌فرمايد:

«فَعَسى‌ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً»؛[2]

چه بسا چيزى را خوش نمى‌داريد؛ ولى خداوند براى شما در آن، خير فراوان قرار مى‌دهد.

به سخن ديگر، آن احساس گذرا و ناپايدارى كه براى انسان پيش مى‌آيد و از چيزى خوشش مى‌آيد و با آن خو مى‌گيرد، يا از چيزى بيزار و گريزان مى‌شود، نشانه خير و يا شر بودنِ آن نيست؛ بلكه ملاك خير و شر بودنِ يك چيز، در نقش آن در آسايش ابدى و خوشبختىِ درازمدّت انسان نهفته است. از اين رو امام على عليه السلام تأكيد مى‌نمايد كه:

[1]. بقره، آيه 216.

[2]. نساء، آيه 19.