«وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ»؛[1] يكديگر را در نيكى و پروا، يارى كنيد و يكديگر را در گناه و تجاوز، يارى نكنيد.

داورىِ فطرت‌هاى پاك‌

نتيجه معنايى كه از «خير» و «شر» و الفاظ و اصطلاحات مشابه آن ارائه گرديد، اين است كه يكى از معيارهاى شناخت «خير» از «شر»، «معروف» از «منكر»، «بِر» از «اثم»، و «احسان» از «اسائه»، داورىِ فطرت‌هاى پاك و سالم است.

به عبارت ديگر، احاديث اسلامى، براى برطرف شدن ترديد در مورد خوبى يا بدى يك كار، انسان را به داورىِ وجدان (فطرت) خويش، ارجاع داده‌اند.

پيامبر خدا در اين باره مى‌فرمايند:

إنَّ الخَيرَ طُمَأنينَةٌ، و إنَّ الشَّرَّ ريبَةٌ؛[2]

نيكى، [مايه‌] اطمينان خاطر است و بدى، [مايه‌] ترديد و دو دلى.

نيز در سخنى ديگر مى‌فرمايند:

البِرُّ مَا اطْمَأَنَّ إلَيهِ القَلبُ وَ اطْمَأَنَّت إلَيهِ النَّفسُ، وَ الإثمُ ما حاكَ فِى القَلبِ و تَرَدَّدَ فِى الصَّدرِ و إن أفتاكَ النَّاسُ؛[3]

نيكى، آن است كه دل و جان نسبت به آن آرامش يابد، و اثم (گناه)، آن است كه در دل بچرخد و در سينه دچار ترديد باشد، هر چند مردم به آن نظرمساعد دهند.

[1]. مائده، آيه 2.

[2]. ر. ك: ح 3.

[3]. ر. ك: ح 11.