همو در شرح حال هارون بن موسى تلّعُكبرى (م 385 ق) مى‌گويد:

من و فرزند او در درس وى در خانه‌اش شركت مى‌كرديم.[1] تلّعكبرى، در بغداد سكونت داشته است.

همچنين نجاشى رحمه الله از بزرگانى چون: شيخ مفيد، حسين بن عبيد اللَّه غضايرى، ابن عُبدون بزّاز و برخى ديگر از كسانى كه ساكن بغداد بوده‌اند، استفاده كرده است.

اين نكته، شاهدى بر اقامت طولانى شيخ نجاشى در بغداد است، اگرچه محلّ دقيق ولادت نجاشى مشخّص نشود.

وفات نجاشى‌

نخستين كسى كه تاريخ وفات نجاشى را در شرح حال وى آورده، علّامه حلّى است.

او در خلاصة الأقوال در پايان شرح حال مذكور مى‌گويد:

ابو العبّاس احمد- كه خدايش بيامرزد- در مطيرآباد در ماه جمادى اوّل سال 450 ق وفات يافت.[2] پس از علّامه، تاريخ مذكور، تاريخ مشهور وفات نجاشى گرديد.

اين، در حالى است كه نجاشى در كتابش، وفات ابو يعلى محمّد بن حسن بن حمزه جعفرى را رمضان 463 ق ضبط كرده است. بنا بر اين، ممكن نيست كه وفات نجاشى، در سال 450 ق بوده باشد.

براى حلّ اين تعارض، نظريّه‌هاى گوناگونى داده شده است، از جمله:

نظريّه اوّل. سيّد تفرشى در نقد الرجال، تاريخ وفات محمّد بن حسن بن حمزه (ابو يعلى) را سال 463 ق نقل كرده، در حاشيه كتاب مى‌گويد:

ظاهر، آن است كه اين تاريخ، از اشتباه [هاى‌] كاتبان است و صحيح، سال 433 ق يا غير آن است؛ زيرا اين تاريخ، از عبارت نجاشى گرفته شده و نجاشى- بنا به نقل علّامه در خلاصة الأقوال- در سال 450 ق وفات يافته است. پس‌

[1]. رجال النجاشى، ص 439( ش 1184)

[2]. خلاصة الأقوال، ص 73( ش 118)