امامى‌مذهب بودن راوى است، هرچند كه عدم تذكّر فساد مذهب درباره مشهوران به مذاهب فاسد، موجب ترديد در مذهب يكايك راويان مى‌گردد.

امّا اين كه تمام كسانى كه نامشان در الفهرست آمده، بر اساس صاحب كتاب بودن، ممدوح شمرده شوند- بر فرض قبول-، در اعتبار روايت، نقشى ندارد.

گفتار سوم: تعويض اسناد شيخ طوسى‌

از جمله مباحث مهم و پُر فايده‌اى كه بر بررسى اسناد و طرق شيخ طوسى در الفهرست، مترتّب مى‌شود، تعويض اسناد شيخ طوسى رحمه الله در تأليفاتش با اسناد موجود در الفهرست است. اينك بيان تفصيلى موضوع را آورده، مبناى به وجود آمدن اين نظريّه را بازگو مى نماييم.

شيخ طوسى رحمه الله در سه كتاب: الفهرست، مشيخة التهذيب و مشيخة الاستبصار خويش، طرق و اسناد خود را به منابع حديثى، بيان كرده است. همچنين وى در مقدّمه دو مشيخه‌اش، به الفهرست ارجاع داده است. عبارت انتهاى مشيخة التهذيب چنين است:

و قد أوردتُ جملة من الطرق إلى هذه المصنّفات و الأُصول، و لتفصيل ذلك شرح يطول، و هو مذكور فى الفهارس المصنَّفة فى هذا الباب للشيوخ رحمهم الله و من أراده، أخذه من هناك، إن شاء اللَّه. و قد ذكرناه نحن مستوفى فى كتاب‌ فهرست الشيعة؛

در اين جا، [فقط] بخشى از طرق و اسناد به اين مصنّفات و اصول را آورده‌ام كه تفصيل آنها شرحى طولانى مى‌طلبد و آن، در كتاب‌هاى فهرستِ فراهم‌آمده در اين موضوع براى معرّفى اساتيد- كه خدايشان بيامرزد- ذكر شده است. هر كس خواهان شرح و تفصيل است- إن شاء اللَّه- از آن جا استفاده كند.

ما نيز شرح و تفصيل اين اسناد را به طور كامل در كتاب فهرست الشيعة آورده‌ايم.[1]

[1]. تهذيب الأحكام، ج 10، ص 88