علماى شيعى ايرانى كه در نشر فعّاليتهاى حديثى پيشگام بودند و به تربيت بسيارى از محدّثان بعد از خود پرداختند، بدين قرارند:
يك. نوراللَّه بن شرف الدين حسينى مرعشى (قاضى شوشترى)
نوراللَّه بن سيّد شرفالدين حسينى مرعشى شوشترى (956- 1019 ق)، از بزرگان علماى زمان صفويه بوده و در زمان پادشاهى اكبر شاه (حكومت به سال 964 و م 1014 ق) به هندوستان رفت[1] تا جايى كه بخش عمدهاى از حيات علمى خويش را در هند سپرى كرد.[2] لياقت و كاردانى وى، سبب گرديد كه شاه، مقام قضاوت را به او بسپارد.[3] شيخ حرّ عاملى، او را «فاضل، عالم، محقّق، علّامه و محدّث» دانسته[4] و افندى در رياض العلماء، وى را «فاضل، عالم، ديندار، صالح، علّامه، فقيه و محدّث» معرّفى مىكند.[5] درباره علل و عوامل هجرت قاضى به هند، آمده است كه در اثر نابهسامانى اوضاع خوزستان و كشمكش بين حكومت محلّى و صفويان، ناچار شد از شوشتر به مشهد كوچ كند و سپس در سال 992 ق، به هند مهاجرت كرد.[6] اين مبلّغ بزرگ شيعه در هندوستان، به دليل تبحّر خاصّى كه داشت، چهرهاى