داراى حكمت‌ها و دلايل متنوّع روانى، اخلاقى، اجتماعى و دينى است و اين حكمت‌ها كه در زير به آنها مى‌پردازيم، در واقع، اصول و پايه‌هاى تأكيد اسلام بر تشكيل خانواده و ضرورت تقويت و تحكيم اين نهاد، شمرده مى‌شوند.

1. آرامش روانى‌

نخستين حكمت تشكيل خانواده كه قرآن كريم، آن را با صراحتْ بيان كرده است، رسيدن به آرامش روانى است:

«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ.[1]

و از نشانه‌هاى او اين است كه از [جنس‌] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا در كنارشان آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد. آرى! در اين [نعمت‌]، براى مردمى كه مى‌انديشند، قطعا نشانه‌هايى است».

اين آيه به چند درس مهمّ خداشناسى اشاره دارد كه به موضوع خانواده، تقدّس مى‌بخشد:

الف امكان بقاى نسل‌

نخستين درس خداشناسى در اين آيه، خلقت همسر و امكان تشكيل خانواده و امكان بقاى نسل از اين طريق است: «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً».

افزون بر اين آيه، در چند آيه ديگر نيز، اين درس توحيدى تكرار شده است، مانند:

[1] روم: آيه 21.