آسيب‌هاي متعدّد، در هر حديث يافت نمي‌شود؛ بلکه مجموع آنها در يک پهنه گسترده و بر مجموعه احاديث و در يک بازه زماني طولاني، عارض شده‌اند. گونه نخست دسته‌بندي آسيب‌هاي حديث، بر پايه مراحل و زمان وقوع است. دسته‌بندي دوم، به آنچه در زمان حال و در جريان يک پژوهش حديثي براي پژوهشگر حديث رخ مي‌دهد، نظر دارد و آسيب‌ها را در سه حيطه پژوهشگر، روش پژوهش و مواد پژوهش سامان مي‌دهد. دسته‌بندي دوم، براي پياده‌سازي در پژوهش فردي و مستقل، مناسب‌تر است و همه مباحث دسته‌بندي نخست را نيز در بر مي‌گيرد. از اين رو آن را با اندک اصلاحي در اين کتاب به کار برده‌ايم.

پرسش و پژوهش

1. با توجه به مجموع مزايا و معايب هر يک از دسته‌بندي‌ها، کدام گونه را ترجيح مي‌دهيد؟ 2. اگر حديث، در مرحله صدور و نقل، با آسيب‌هاي متعدّدي رو به رو است، پس چگونه بر حديث اعتماد کنيم؟ 3. با جستجو در کتابها و مقاله‌هاي حديثي، گونه ديگري از دسته بندي آسيب‌ها ارائه دهيد.