و اثبات درستي و يا نادرستي آنها، چگونگي و اندازه تأثير هر يک را در نتيجه نهايي، بازيابي مي‌کنيم.

چکيده

آدمي، تحت تأثير گرايش‌هاي دروني خويش است. از اين رو، گاه پژوهشگر به دنبال حقيقت نيست؛ بلکه در پى عرضه رأي خود در نقاب دين و حديث است. گاه افراد تحت تأثير گرايش‌ها و خواسته‌هاي دروني، احاديثي را تعميم مي‌بخشند و يا تخصيص مي‌زنند و يا به گونه دلخواه خود، تفسير مي‌کنند. براي رويارويي با تأثير گرايش‌هاي دروني بر شناخت و فهم حديث، نخستين و مهم‌ترين کار، تهي کردن خود از هواهاي نفساني است. دانسته‌ها نيز در فرآيند فهم دخالت مي‌کنند. عقايد، باورها و نگرش‌ها و هويت تاريخي و بومي هر فرد، آگاهانه و يا ناخودآگاه، در تعامل او با متون ديني، اثر مي‌گذارد و اگر به اين اثرات بي‌توجه باشيم و يا براي رهايي از آنها نکوشيم، ممکن است در دام تقليد گرفتار آييم و از اجتهاد و فهم مستقل بهراسيم. همان‌گونه که دانسته‌هاي نادرست پيشين را بايد کنار بگذاريم، نبايد پيش‌فرض‌هاي درست را ناديده بگيريم. آنچه بر عهده ما است، آگاهي از وجود پيش‌فرض‌ها و دانستن اين نکته است که آنها چگونه در روند فهم و نقد و نتيجه‌گيري از متون، اثر ميگذارند.

پرسش و پژوهش

1. تحقيق کنيد که احاديث مشهور «سبعة أحرف»، درباره نزول و قرائت قرآن به چه آسيبي دچار شده‌اند. 2. نشان دهيد که چگونه از حديث «نَحنُ أصلُ کلُّ خيرٍ... وعدُوُّنا أصلُ کلُّ شرٍّ»، برداشت‌هاي هواپرستانه شده است.