نام کتاب : آسيب شناخت حديث نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 213
جدا و كنار نجف است. از اين رو، بر اساس رواياتي که به مسافر اختيار ميدهد نماز خود را در چهار مكان ـ و از جمله حرم امير المؤمنين عليه السلام ـ ، تمام يا قَصْر بخواند، ممکن است کسي مرقد آن حضرت را نيز مشمول اين حکم بداند؛ در حالي که مطابق با معناي اصلي حرم در زمان امامان، فقط كوفه محلّ تخيير ميان قصر و اتمام نماز است و شامل نجف نيست. آيت الله بروجردى قدس سره در بحث «نماز مسافر»، به اين نكته توجّه داده است: الكوفةُ حَرَمُ أميرِ المؤمنين عليه السلام وكونُها حَرَماً له مِن جهةِ كونِها مَحَلّاً لِهِجرته كالمدينةِ للنبيّ. وعلى هذا فلا تَشتَمِلُ النجفَ. وأمّا احتمالُ أنْ يُرادَ بِحَرمِه مَدفِنُه ـ كما تَعارَفَ إطلاقُ لفظِ الحَرمِ في أعصارِنا على مَدفِنِه ومَدفِنِ سائرِ الأئمّةِ عليهم السلام ـ ، فَبَعيدٌ جدّاً كما لا يَخفَى. [1] كوفه، حرم امير مؤمنان است؛ زيرا محلّ هجرت ايشان بوده است، مانند مدينه براى پيامبر. بنا بر اين، شامل نجف نمى شود. و اما اين احتمال كه منظور از حرم، مدفن و مزار ايشان باشد ـ همان گونه كه در زمان ما به مدفن ديگر امامان نيز حرم مى گويند ـ ، بسيار بعيد است.
تغيير بار ارزشي
تحوّل زبان، گاه بدين گونه است که معناي واژه تفاوت چنداني نمييابد؛ بلکه بار ارزشي آن تغيير مييابد. براي روشن شدن بار ارزشي، از چند مثال کمک ميگيريم. شما ميان «دراز» و «بلند»، چه تفاوتي ميبينيد؟ چرا واژه «خنک» با «سرد»، فرق دارد؟ و چرا عنوان «پيرايشگاه مردانه»، مانع ورود پسربچهها نميشود؛ اما کسي ميان «پيراهنهاي مردانه» به دنبال لباسي براي پسربچهاش نميگردد؟ آنچه ما در اين واژهها حس ميکنيم اما نميتوانيم نشان دهيم، «بار ارزشي» ناميده ميشود و ميتواند در طول زمان، دگرگون شود. براي مثال، «طالبان»، جمع
[1] «بانقيا» مکاني در نجف و پايينتر از کوفه است؛ معجم ما استعجم، ج 1، ص 222 و ر.ک: وسائل الشيعة (الاسلاميه)، ج 6، ص 90.[2] الكافى، ج 3، ص 540، ح 8؛ تهذيب الأحكام، ج 4، ص 98، ح 275. [3] بقره/ 219.[4] مرحوم على اكبر غفارى، مصحح کتاب الكافى، هر دو تفسير مرآة العقول و الوافى را در حاشيه آورده است؛ ر.ک: الكافى، ج 3، ص 540، پانوشت ح 8.[5] البدر الزاهر في صلاة المسافر، تقرير درس آيت الله بروجردي، ص 262، ايشان اين نكته را در باره مفهوم و واژه «وطن» نيز گفته است. همان، ص 163.
نام کتاب : آسيب شناخت حديث نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 213