آسيب شناخت حديث - مسعودى، عبدالهادى

نام کتاب : آسيب شناخت حديث نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 149

گسست حلقه‌هاي سند [1]

حلقه‌هاي واقع در سند، راوياني با فاصله طبيعي ميان دونسل و بيشتر به شکل

[1] در دانش درايه، گسستگي سند را با اصطلاح منقطع نشان مي‌دهند و آن را به دوگونه عام و خاص به کار مي‌برند. در منقطع به معناي عام، گسستگي به صورتهاي مختلف امکان‌پذير است؛ ممکن است در ابتداي سند روي دهد، يا در انتهاي آن واقع شود، يا ممکن است يک يا چند نفر پشت سر هم از آن افتاده باشند. براي برخي از اين اَشکال، نامي خاص وضع شده، اما عنوان کلي‌اي که تمام اين انواع را در بر مي‌گيرد، عنوان منقطع است که در به کار بردن آن، فقط نظر به وجود گسستگي سند است بدون آنکه، به چگونگي و جاي آن توجهي شده باشد. در اين صورت، به تمام اقسام حديثي که در سلسله سند آن گسستگي وجود دارد، چه آنها که نام خاصي دارند مثل معلق و چه آنها که نام خاصي ندارند، عنوان منقطع اطلاق مي‌شود. گفتني است انقطاع سند به دو صورت واقع مي‌شود: اول آن که، راوي از سند حذف شود؛ چنان‌که سندي مانند «علي بن ابراهيم از پدرش از حَماد بن عيسي از زُراره از امام صادق عليه السلام» با حذف يک راوي ـ مثلاً حماد ـ چنين گزارش شود: «علي بن ابراهيم از پدرش از زراره از امام صادق عليه السلام». دوم آن که، از راوي با عناوين مبهم مانند «رجلٍ»، «بعض أصحابه» و ... ياد شود، مانند آن که سند فوق چنين گزارش شود: علي بن ابراهيم از پدرش از برخي شيعيان از زُراره از امام صادق عليه السلام.» در اين صورت، فرقي بين حذف راوي (حَماد)، يا يادکردِ مبهم او وجود ندارد، جز آن که انقطاع سند، در حالت دوم کاملاً گويا و واضح است، اما اطلاع از آن در صورت اوّل تنها براي افرادي امکان‌پذير است که به طبقات راويان آگاهي دارند. يادآوري مي‌شود که برخي محدثان، تعابيري، مثل «عدةٌ من أصحابنا» (عده‌ا‌ي از شيعيان)، به کار مي‌برند، اما مراد از آن، افراد مشخص و محدودي است و لذا حکم آن، حکم راوي معين مي‌باشد و نه مبهم؛ از جمل? ‌اين مؤلفان، کليني است که در کتابش کافي، مکرر از اين تعبير در ابتداي سند استفاده مي‌کند. محققان، اين عده را تعيين کرده‌ و به آن راهنمايي کردهاند. گفتني است در صورتي که اين تعبير يا مشابه آن در جايي غير از ابتداي سند به کار رود، اين حکم را نداشته، مبهم تلقي مي‌شود. منقطع به معناي خاص نيز، به حديثي گفته مي‌شود که يک يا چند راوي از وسط سند آن افتاده باشد، البته بايد توجه داشت که منظور از وسط سند، وسط حقيقي يا عرفي نيست بلکه به هر جاي سند جز طرفين آن، وسط اطلاق مي‌شود؛ ر.ک: دراية الحديث، ص164».

نام کتاب : آسيب شناخت حديث نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 149

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست