درس نهم : آسيب‌ سندي

اهداف درس:

آگاهي از آسيب‌هاي واقع شده در اسناد احاديث؛ آشنايي با راه حل رجالي؛ آگاهي از راه حل فقه الحديثي.

16. آسيب‌هاي سند

گفتار و رفتار پيشوايان ديني از طريق زنجيره نه چندان کوتاهي از راويان و نويسندگان به ما رسيده است. اعتبار و استواري اين زنجيره، وابسته به اعتبار يکايک حلقه‌هاي آن و نيز پيوستگي آنها به يکديگر است. دانش رجال براي تعيين وضعيت اين دو امر مهم، پايه‌ريزي شده و حل آسيب‌هاي پديد آمده در هر دو عرصه را عهده دار است. از اين رو ما با کمک گرفتن از دانش مصطلح‌الحديث، اشاره‌اي به اين آسيب‌ها کرده و کار اصلي را به دانش رجال وامي‌نهيم. گفتني است برخي از آسيب‌هاي گذشته مانند تصحيف و قلب و درج نيز دامنگير اسناد حديث مي‌شوند، اما به دليل طرح آنها به همراه آسيب‌هاي مربوط به متن، آنها را بازگو نمي‌کنيم و در اينجا تنها به برخي آسيب‌هاي ويژه سند حديث مي‌پردازيم. اين آسيب‌ها را در دو دسته مي‌آوريم. دسته نخست مربوط به راويان و رجال