آسيب‌هاي ناشي از وضع

از آنجا که حديث، ناقل سنّت معصومان است، اره تأثير گسترده اي در زندگي فردي و جمعي مسلمانان دارد. از اين رو، آنچه حديث نيست، امّا به ديده حديث به آن نگريسته مي شود، مي تواند همان آثار را و به همان گستردگي، به صورت معکوس و مخرّب، به همراه داشته باشد. هر اندازه که حديث صحيح، به زندگي انساني مسلمانان، سامان مي بخشد، حديث ساختگي، آن را ويران مي کند. ما اين زيانها را در دو حوزه برونْ‌حديثي و درون‌ْحديثي، به تفصيل در کتاب وضع و نقد حديث ـ که در مقطع کارشناسي تدريس مي‌شود ـ ، بررسي کرده‌ايم و در اين جا، تنها چکيده‌اي از آن را مي‌آوريم.

آسيب‌هاي بيروني

آسيب‌ها و زيان‌هاي ناشي از وضع حديث، در عرصه‌هاي گوناگوني به چشم مي‌آيد. در عرصه سياست، بسياري از سود‌جويان، براي به دست گرفتن زمام امور، از مقدّسات ديني، سوء استفاده کرد‌ه‌اند. براي نمونه، آنها با جعل احاديثِ «لزوم اطاعت از حاکمان ستمگر»، صدها سال نظريه «تغلّب» [1] را بر ديگر نظريه ها غلبه دادند و به جاي اينکه زمام حکومت در سرزمين پهناور اسلام را حاکماني عادل بسپارند، به زمامداران نالايق و ستمکاري مانند اُمَويان و عبّاسيان سپردند. در عرصه فرهنگ و عقايد ديني نيز، جبرگرايي ترويج يافت که نتيجه آن، سستي و شکل نگرفتن اراده هاي فردي براي بهبود زندگي فردي و اجتماعي بود. در همين عرصه و بر اساس رواج احاديث برساخته عالمان غير متعهّد يهودي و مسيحي، داستانهايي گمراه‌کننده از فرهنگ تحريف‌شده آنها، با خرافه‌پرستي و