نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 917
استفهام توبيخي
استفهام توبيخي
(پرسش به قصد
توبيخ مخاطب به سبب فعل مورد سؤال)
«استفهام توبيخى» که از اقسام استفهام مجازى است،
يعنى آنچه پس از استفهام قرار گرفته، واقع شده است؛ ولى نميبايست انجام ميگرفت؛
لذا ميگويند مخاطب را توبيخ مىکند.
برخى استفهام توبيخى را همان استفهام انکارى دانستهاند؛
با اين تفاوت که مفهوم «انکار» در اولى، توبيخى و در دومى، ابطالى است.
استفهام توبيخى را استفهام تقريعى نيز دانستهاند؛
مانند:
1.((أَلَّا
تَتَّبِعَنِ أَفَعَصَيْتَ أَمْرِي) ؛ )كه از من پيروى كنى آيا از فرمانم سر باز
زدى (طه// 93) .
3.((أَلَمْ
يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ
مِنَ الْحَقِّ...) ؛ )آيا براى كسانى كه ايمان آوردهاند هنگام آن نرسيده كه دلهايشان
به ياد خدا و آن حقيقتى كه نازل شده نرم [و فروتن] گردد (حديد// 16) .
نيز ر.ک: استفهام انکارى.
[1]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 336
[2]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه (268-269)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 917