نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 869
استعاره محسوس به محسوس
استعاره محسوس به محسوس
(حسّى بودن مستعار، مستعارٌله، و مستعارٌمنه)
استعاره به اعتبار طرفين و جامع ميان
آنها به چهار قسم تقسيم مىشود. يکى از آنها «استعاره محسوس به محسوس»
نام دارد که خود بر دو قسم است:
1. استعاره محسوس به محسوس با جامع حسي: استعارهاى است که مستعار، مستعارمنه
و مستعارله محسوس باشند؛ مانند:
الف)((... وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ
شَيْبًا...))(مريم// 4) . در اين آيه، مستعارٌمنه
«نار» (آتش) ، مستعارٌله «شيب» (پيرى) و جامع (مستعار) «مشابهت روشنايى به سفيدى موى
سر» است؛ و هر سه حسىاند.
ب)((وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ))(تکوير// 18) .
2. استعاره محسوس به محسوس با جامع عقلى؛ مانند:
الف)((... أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ
الرِّيحَ الْعَقِيمَ))(ذاريات// 41) . در اين
آيه، مستعارٌله «ريح» و مستعارٌمنه «مرأة» و جامع بين آن دو «عدم توليد و نتيجه» است.
در اينجا مستعارٌمنه و مستعارٌله، حسىاند و مستعار، عقلى است.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد3;صفحه 441
[2]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه
324
[3]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 150
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 869