نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3915
كاتبان مصاحف
كاتبان مصاحف
(نويسندگان مصحف از صحابه و تابعان، و
نويسندگان مصاحف عثمانى)
«مصحف» به مجموعه گردآورى شده قرآن در زمان پيامبر (ص) يا پس از آن توسط
صحابه گفته مىشود. ادله بسيارى هست که نشان مىدهد آيات قرآن در عصر نبوى و همزمان
با نزول، به دستور پيامبر (ص) توسط جمعى از صحابه آن حضرت که به نام «کُتّاب وحي» شهرت
يافتند، روى ابزارهاى خاص آن دوران تحرير مىشد. طبق روايتى از امام صادق (ع) در بحارالانوار
(ج 92، ص 48) آيههاى هر سوره در زمان پيامبر (ص) تحرير و نسخهاى از آن در خانه آن
حضرت نگهدارى مىشد؛ همچنان که برخى از کاتبان براى خود نيز نسخهاى برمىداشتند. پس
از رحلت پيامبر (ص) حضرت على (ع) و سپس برخى ديگر از صحابه کوشيدند از آيات و سورههاي
قرآنى که روى ابزارهاى گوناگون نوشته شده و در خانه پيامبراکرم (ص) و نيز صحابه بزرگ
ديگر و کاتبان وحى بود، يک نسخه تهيه کنند و ميان جلدَين بگذارند. تابعان هم از روى
نسخه صحابه براى خود مصحف رونويسى کرده، نزد خود نگه مىداشتند. عثمان کميتهاى از
ميان صحابه و کاتبان وحى برگزيد که مصاحف عثمانى را بر اساس مصاحف موجود تهيه و به
بلاد مهم اسلامى ارسال کردند.
بنابراين، مراد از کاتبان مصاحف، آن دسته از صحابه و تابعان است که مصحفى
را نگاشتند يا در نگارش مصاحف عثمانى نقش داشتند.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (202-211)
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 233
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
333
[4]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (288-312)
[5]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (246-257)
[6]منصور ، عبد القادر محمد;موسوعة علوم
القرآن;صفحه (93-97)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3915