نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3409
عدد آيات
تعداد آيات
(عدد آيات)
(شماره آيات قرآن)
در تعداد آيات قرآن اختلاف است. مکتبهاى
مختلف تفسيرى کوفى، مکي، مدنى، بصرى و شامى هريک عددى را طبق روايات و اخبارى برگزيدهاند
که از نظر آنان بر ديگر اخبار رجحان داشته است.
گفتهاند علت اين اختلاف، برداشتهاى
متفاوت از توقف پيامبر (ص) بر يک کلمه، هنگام قرائت است. برخى پنداشتند محل وقف پيامبر
(ص) فاصله ميان دو آيه نيست؛ در نتيجه، آن آيه را به بعد آن وصل مىکردند. برخى ديگر،
آن را وقف و خاتمه آيه تلقى کرده و به ادامه آن وصل نمىکردند؛ لذا در شمارش آيات در
مصاحف اختلاف پديد آمد.
شايد هم علت اختلاف، نبودن هرگونه علامت
در مصاحف مختلفى باشد که عثمان به اطراف فرستاد.
به هر حال، امروزه تقريباً بيشتر آيات
قرآن با روش کوفيان شمارش ميشود که ابوعبدالرحمان سُلَمى از اميرمؤمنان على بن ابيطالب
(ع) نقل کرده است.
شماره آيات قرآن در ديدگاههاى مختلف
به شرح ذيل است:
1. 6236 آيه به شماره کوفى که به امام
على (ع) منسوب است و حمزه و کسائى و خلف، آن را نقل کردهاند؛
2. 6226 آيه به عدد شامى، منسوب به يحيى
بن حارث (ابى الحرث) ذمارى و عبدالله ابنعامر؛
3. 6220 آيه به عدد مکى، منسوب به عبدالله
ابنکثير که يکى از قاريان سبعه است و از مجاهد از ابن عباس از اُبَيّ بن کعب نقل ميکند؛
4. 6219 آيه به عدد بصرى، منقول از قتاده؛
5. 6218 آيه، منقول از ابن مسعود؛
6. 6217 آيه، عدد مدنى اول، اين شماره
به کسى منسوب نيست و اهل کوفه آن را به صورت مرسل از اهل مدينه نقل ميکنند، و نافع؛
7. 6216 آيه، منقول از ابن عباس و ابن
سيرين؛
8. 6214 آيه، عدد مدنى اخير، که منسوب
به ابوجعفر يزيد بن قعقاع و شيبة بن نصاح است که اسماعيل بن جعفر بن ابىکثير انصارى
به واسطه سليمان بن جماز از آن دو روايت کرده است؛
9. 6212 آيه، منقول از حميد اعرج؛
10. 6210 آيه، صاحى تفسير تبيان اين قول
را از ابوجعفر که جزء مدنى اخير است نقل ميکند. ابن نديم نيز آن را از ابيّ بن کعب،
و زعفرانى نيز از عکرمة بن سليمان نقل کردهاند؛
9. 6205 آيه، عدد بصرى منسوب به عاصم
بن عجاج جحدري، و منقول از ايوب بن متوکل بصري؛
11. 6170 آيه، منقول از عطاء بن يسار؛
12. 6660 آيه، منسوب به ميبدي.
[1]ابن عطيه متأخر ، عبد الحق بن غالب ،
- 546ق.;مقدمتان فى علوم القرآن;صفحه 246
[2]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
570
[3]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه 70
[4]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 230
[5]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه (251-252)و249
[6]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه (558-559)
[7]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 342
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3409