هدف اين دو آيه، بيان دو سنخ از توحيد است: يكى توحيد استدلالى; ديگرى توحيد فطرى.

توحيد استدلالى جز اين نيست كه از طريق تفكر و تدبر در آيات خدا و بالاخص در نظام بديع خلقت به پديدارنده انسان و جهان پى ببريم، زيرا تصادف كور و كر و يا بت هاى فلزى و چوبى و اجرام سماوى نمى توانند چنين جهان منظمى را به وجود آورد.

توحيد فطرى بر اساس ناديده گرفتن برهان و استدلال عقلى، استوار است. در اين قسمت، انسان ناخودآگاه به نقطه اى كه آن را مركز قدرت و علم مى داند كشيده مى شود، هر چند علت آن كشش روشن نباشد.

در آيه هاى مورد بحث، هر دو سنخ از توحيد بيان شده است. اينك بيان توحيد استدلالى از مشاهده نظم در گردش كشتى ها در درياها.

نشانه توحيد در گردش كشتى روى درياها

كشتى هاى بادى بزرگى كه كالاهاى بازرگانى و يا ذخاير زيرزمينى را از نقطه اى به نقطه ديگر حمل مى كنند، بزرگ ترين و كم خرج ترين وسيله نقيله اى است كه تاكنون بشر به آن دست يافته است. وزش باد بر روى آب هاى اقيانوس ها به قدرى منظم است كه اگر شدت يابد، باعث پيدايش طوفان ها مى گردد و اگر كاهش پيدا كند، باعث ركود و تعطيل حركت كشتى مى شود. عوامل مختلفى از نظم و ترتيب، دست به دست هم داده تا اين سياحت را براى بشر به صورت يك امر دلپذير و ممكن درآورده است كه ما به سه عامل از آنها اشاره مى كنيم: