بررسى كامل آن را به وقت ديگرى محول مى نماييم.

در جهان امروز، علاوه بر نظارت و مراقبت هاى خصوصى كه بر عهده مؤسسه هاى خاص و دواير مخصوص است، مانند شهردارى كه حق نظارت بر عمران و آبادى شهر دارد، يك نظارت ملى و عمومى به تمام مردم واگذار شده كه حق نظارت و راهنمايى و انتقاد در كليه امور داشته باشند تا با بيان و منطق، لغزش ها و نقايص را تذكر دهند.

نظارت ملى در اسلام واجب است

در ملت هاى زنده جهان امروز، نظارت ملى، يك امر مشروع است، هر فردى مى تواند از اين حق بهره بردارى نمايد، ولى اگر همان فرد از اين حق استفاده نكرد، او را مجازات نمى كنند، مثلاً اگر گوينده و يا نويسنده اى در امور اجتماعى، انحراف را ديد، مى تواند با گفتن و نوشتن از حق مشروع خود استفاده نمايد، ولى اگر نكرد، او را محاكمه نمى كنند، امّا در اسلام امر به معروف و نهى از منكر به صورت يك اصل لازم و واجب وارد شده و هيچ مسلمانى حق ندارد در برابر گناه و خطا سكوت كند و مهر خاموشى بر دهان بزند.

اسلام به قدرى به اين مطلب اهميت داده كه شخصيت و ارزش هر ملتى را در سايه مبارزه با فساد دانسته است، ملتى كه در اجراى قوانين، دقت كامل به عمل آورد، در برابر گناه و طغيان يك فرد و يا يك جمعيت، سكوت اختيار نكند; قرآن اين حقيقت (شخصيت از آن ملتى است كه با فساد مبارزه نمايد) را در آيه زير بيان فرموده است: