دارد; زيرا لازمه معلول و مخلوق بودن، داشتن حد و اندازه است. در اين صورت، طبعاً هر موجودى محدود خواهد بود و در پيشگاه خدا ـ كه نامحدود و نامتناهى است ـ غايب نخواهد بود.

در حقيقت اين جمله، مفسر علم وسيع خداست به آن چه در آغاز آيه بيان شده و مفاد آن اين است كه(أَلا إِنَّهُ بِكُلِّ شَىْء مُحِيطٌ)[1]; «آگاه باشيد كه خداوند بر همه چيز محيط است».[2]

گاهى اين جمله به طور ساده ترى تفسير و گفته مى شود مقصود از آن، اوضاع سه گانه رحم است كه گاهى حمل خود را حفظ مى كند و يا گاهى بر آن مى افزايد و احياناً از بين مى برد و اين اوضاع مختلف، براى اين است كه هر چيزى نزد خدا اندازه معينى دارد و تمام كارهاى او روى حساب و اندازه است و هرگز اراده او بى جهت و نسنجيده به حفظ و يا زيادى حمل و يا كم كردن آن تعلق نمى گيرد.

4. روز و شب و هم چنين آشكار و پنهانى، يك سلسله مفاهيم نسبى هستند كه در محيط ما، كه محيطى نسبى است، مفهومى دارند; تاريكى شب مانع از ديدن انسان است، در عين حال برخى از حيوانات در دل شب پرواز مى كنند و مى بينند. چون وجود ما محدود است و بر اثر نارسايى ديدگان، موجودات در شب از ديده ما مخفى هستند، طبعاً قسمتى از جهان ما پنهان خواهد بود; ولى براى موجود محيط و برتر (خدا) تمام غيب ها، شهود است و پنهان و آشكار براى او مفهومى ندارد. قرآن به اين حقيقت با جمله زير(آيه 10همين سوره) اشاره مى كند: (وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْف بِالَّيْلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ).