فصل بيست ودوّم

جنگ نهروان يا ره آورد شوم سياست قرآن بر نيزه كردن

سياست شوم وناجوانمردانه فرزند ابوسفيان وعقل منفصل وى عمروعاص، پيامدهاى تلخ ودردآورى داشت. طرّاح نقشه از روز نخست از آثار وخيم آن آگاه بود وبه پيروزى خود در مسأله تحكيم اطمينان كامل داشت. براى ارزيابى اين سياست، كافى است بدانيم كه در سايه آن دشمن به آرزوهاى ديرينه خود رسيد.ونتايجى به دست آورد كه از آن جمله موارد زير را مى توان نام برد:

1ـ سلطه معاويه بر شامات تثبيت شد وكليه فرمانداران وبخشداران آن حومه اطاعت او را از صميم دل پذيرفتند.واگر بنابه علل واغراضى، نيمدلى به على (عليه السلام)بسته بودند، از او بريدند وبه معاويه پيوستند.

2 ـ امام (عليه السلام) كه در آستانه پيروزى بود، فرسنگها از آن دور شد وبازگشت مجدد به آن كار آسانى نبود، زيرا روحيه جهادگرى در ارتش آن حضرت به شدّت افول كرده، ديگر از آن شوق وشور شهادت طلبى خبرى نبود.

3ـ ارتش رو به زوال معاويه تجديد سازمان يافت وبه اصطلاح نفس تازه كرد وبراى تضعيف روحيه مردم عراق دست به تطاول وغارتگرى زد تا امنيت منطقه را به خطر افكند وحكومت مركزى را فاقد كفايت معرفى كند.

4ـ بدتر از همه، در ميان ارتش عراق دو دستگى پديد آمد.گروهى تحكيم را