كه مظلوم كشته شده است وخدا مى گويد:«آن كس كه مظلوم كشته شود ما به ولىّ او قدرت بخشيديم; ولى در كشتن اسراف نورزيد كه مقتول از جانب خدا يارى شده است».[1] آن گاه افزود كه من مايل هستم نظر شما را در باره قتل عثمان بدانم.

در اين موقع حاضران در مسجد برخاستند وگفتند:ما خواهان انتقام خون عثمان هستيم.سپس با او بر اين كار بيعت كردند وتأكيد نمودند كه در اين راه جان ومال خود را فدا خواهند كرد.[2]

تحليل سخنان معاويه

1ـ معاويه از سرزمين شام به عنوان سرزمين پيامبران واز مردم شام به عنوان ياوران نمايندگان انبيا ومدافعان از دين وشرايع خدا توصيف مى كند تا از اين طريق هم خود را مدافع آيين الهى قلمداد نمايد وهم احساسات مردم را به نفع خود تحريك كند وهمگان را در مسير جنگ خانمان براندازى قرا ردهد.

2ـ خليفه مقتول را فرد مظلومى معرفى مى كند كه خون او به وسيله گروهى از ظالمان ريخته شده است. در صورتى خون او به دست صحابه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) وتابعان ريخته شد ودر منطق آنان صحابه وتابعان از پيروان راه حق وعادل ودادگرند.

3ـ فرض كنيد كه عثمان مظلومانه كشته شد وبايد ولىّ او در باره قاتلان تصميم بگرد، امّا مقصود از «ولىّ الدّم» همان وارث اموال مقتول است.آيا معاويه وارث اموال او بود، يا با وجود وارث نزديك، ديگر نوبت به او نمى رسيد؟ درست است كه عثمان فرزند عفّان واو فرزند ابى العاص بن اميّه ومعاويه فرزند ابو سفيان واو فرزند حَرْب بن اميّه بود وهمگى در اميّه به هم مى رسيدند، ولى آيا اين پيوند دور، با وجود اولياى نزديكتر، كافى بود كه معاويه خود را ولىّ دم عثمان معرفى كند؟