را ببخشى، عفو براى خدا محبوبتر است.

امام (عليه السلام) فرمود: همه را عفو كردم. از فتنه جويى دورى گزينيد. شما نخستين كسانى هستيد كه بيعت را شكستيد وعصاى امّت را دو نيم كرديد، از گناه باز گرديد وخالصانه توبه كنيد.[1]

نيّت نيك جانشين عمل است

در اين هنگام يكى از ياران امام (عليه السلام) گفت: دوست داشتم برادرم در اينجا بود تا پيروزيهاى تو را بر دشمنانت مشاهده مى كرد ودر فضيلت وثواب جهاد شريك مى شد. امام از او پرسيد: آيا قلب وفكر برادرت با ما بوده است؟در پاسخ عرض كرد: بلى. امام (عليه السلام)فرمود:

«فَقَدْشَهِدَنا وَ لَقَدْ شَهِدَنا فِي عَسْكَرِنا هذا أَقْوامٌ فِي أَصَّلابِ الرِّجالِ وَ أَرْحامِ النِّساءِ سَيَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمانُ وَ يُقْوى بِهِمُ الإيمانُ».[2]

همانا برادرت نيز در اين معركه با ما بود(وهمچون ديگر مجاهدان شريك اجر وپاداش آن است). نه تنها او، بلكه آنان كه هنوز در صُلب پدران ورحِم مادران هستند وزمان به زودى آنان را آشكار مى كند وايمان به وسيله آنان نيرومند مى شود نيز در فضيلت اين جهاد شريكند.

اين كلام امام (عليه السلام) اشاره به يك اصل تربيتى وپرورشى است وآن اينكه نيّت خوب وبد، از نظر پاداش وكيفر، جانشينِ خود عمل نيز مى گردد. در جاهايى ديگر از نهج البلاغه نيز به اين اصل اشاره شده است. از جمله آنجا كه مى فرمايد:

«أُيُّهَا النّاسُ إِنَّما يَجْمَعُ النّاسَ الرِّضا وَ السَّخَطُ. وَ إِنَّما عَقَرَ ناقَةَ ثَمُودَ رَجُلٌ واحِدٌ فَعَمَّهُمُ اللّهُ بِالْعَذابِ لِما عَمُّوهُ بِالرِّضا».[3]