علّت تعجيل امام(عليه السلام) درعزل معاويه

شكى نيست كه تثبيت موقعيت افرادى مانند معاويه برخلاف تقوا ودرستكارى وپاكى بود كه امام (عليه السلام) به آن اشتهار كامل داشت، ولى بحث در اين است كه آيا ابقاى چنين افرادى مطابق سياست وتدبير وهمراه با مآل انديشى وآينده نگرى بود؟ واگر فردى غير متّقى در موقعيّت امام قرار داشت وبه وسيله همان گروهى روى كار مى آمد كه امام به وسيله آنها روى كار آمد، آيا چنين افرادى را در مقام ومنصب خود باقى مى گذاشت؟ يا كه درايت وآينده نگرى ومصالح شخصى امام (منهاى تقوا ومصالح عالى اسلام) نيز ايجاب مى كرد كه اين گونه افراد را از مقام ومنصب خود كنار بزند وپستهاى حسّاس اسلامى را به دست افرادى بسپارد كه مورد رضايت مسلمانان وانقلابيون باشند؟

برخى طرفدار نظر نخست هستند ومى گويند تقواى امام (عليه السلام) سبب شد كه اين گونه افراد را از مناصب اسلامى بركنار كند، والاّ مصالح شخصى على (عليه السلام)ايجاب مى كرد كه به معاويه كارى نداشته باشد ومدّتى با او مدارا كند تا با حوادثى مانند جنگ «صفّين» و«نهروان» رو به رو نشود ولى محقّقان ديگر، مانند دانشمند فقيد مصرى عباس محمود عقّاد، نويسنده كتاب «عبقرية الامام على» ونيز نويسنده معاصر حسن صدر نظر دوّم را تأييد مى كنند وبا ارائه دلايلى روشن نشان مى دهند كه اگر امام (عليه السلام) راهى جز اين را مى رفت با مشكلات بيشترى رو به رو مى شد وعزل معاويه وامثال او نه تنها مقتضاى تقواى آن حضرت بود، بلكه مآل انديشى وآينده نگرى ومصالح كشور دارى نيز ايجاب مى كرد كه اين عناصر فاسد را از دستگاه خلافت طرد كند.

درست است كه امام (عليه السلام) پس از عزل معاويه با امواجى از مخالفتهاى شاميان رو به رو شد، ولى در صورت ابقاى او نه تنها با مخالفت اين گروه مواجه مى بود بلكه مخالفت انقلابيون ستمديده را نيز كه امام (عليه السلام) را روى كار آورده